Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Змагатимеш до посилення сили, слави, багатства і простору
Української держави

Богдан Хмельницький

?

Чорне с

Чорне с

Село належало до Дуклянського деканату Перемиської єпархії.

1937 р. – пов.Горлиці.

За поділом 1999 р. – гміна Сенкова, повіт Горлице, Малопольське воєводство.

Czarne

Warto zobaczyć:

-> Cmentarz nr 53

-> Cmentarz Parafialny

-> Pomnik ofiar Thalerhofu – Czarne

-> Kapliczki i krzyże w Czarnem

Czorne – łemk. Nazwa wzięła się ponoć od czarnego koloru wody w strumieniu, który jest lewym dopływem Wisłoki. Wioska została lokowana w 1569 r. jako wieś królewska. W 1629 r. liczyło trzy gospodarstwa posiadające ziemie i dwa bezrolne a już w 1880 r. stały 54 domy, żyło 330 Rusinów i Polaków. Zajmowano się tkactwem, wydobyciem i destylacją ropy. Istniała szkoła jednoklasowa.

W 1914 i 1915 roku toczyły się w okolicy zacięte walki. Podczas wojny spaliła się cała dokumentacja tutejszej parafii greckokatolickiej. Obok byłej cerkwi znajduje się cmentarz wojskowy Nr. 53 projektu Duszana Jurkovica. Pochowanych jest tu 61 Austriaków (wszyscy znani z przynależności pułkowej należeli do 87. Pułku Piechoty z rejonem rekrutacji w okolicach Celje w Słowenii) i 316 Rosjan (znani z przynależności pułkowej należeli do 192. Rymnickiego Pułku Piechoty z garnizonem w Orenburgu). Pochowano tutaj m.in. Polaka – kapitana Zielińskiego. Obecnie po gruntownym remoncie, który był w 1998 r. cmentarz przywrócono do wyglądu pierwotnego. Na cmentarzu znajduje się płyta inskrypcyjna w języku niemieckim: Byliśmy owocem – staliśmy się nasieniem, które wyda tysięczny plon.

Spis 1921 roku wykazał w Czarnem 323 grekokatolików 5 Żydów. W 1928 roku cała czarneńska parochia (a więc także Nieznajowa i Lipna) przeszła na prawosławie. Postawiono wtedy świątynie prawosławną. W roku 1936 mieszkało tutaj 300 prawosławnych, 1 katolik obrządku wschodniego, był to ksiądz opiekujący się cerkwiami greckokatolickimi w okolicy – nie używanymi, 4 katolików obrządku łacińskiego i 1 żyd który prowadził sklep. W okresie międzywojennym istniała dwujęzykowa szkoła podstawowa. Podczas II wojny światowej około 20 mieszkańców wioski było na robotach w Niemczech, część z nich wyjechała później do Ameryki. Mieszkańcom wsi, wbrew ich woli, wpisywano w kenkarty narodowość ukraińską. Zaraz po wojnie część wioski wyjechała do ZSRR, pozostało 9 rodzin, w dalszym ciągu działała szkoła. Po akcji ,,Wisła” w czerwcu 1947 roku w Czarnem pozostała tylko rodzina gajowego, wyreklamowana od przesiedlenia przez władze leśne. Po 1956 r. mieszkały w wiosce trzy łemkowskie rodziny.

Na przełęczy pomiędzy Czarnem a Jasionką stoi obelisk poświęcony św. Maksymowi Sandowyczowi – św. Prawosławny rozstrzelany w Gorlicach w 1914 r. przez Austriaków i pochowany w Żdyni, a także wszystkim więzniom Thalerhofu, poległym za wiarę i ruski naród. Pomnik ufundowali prawosławni mieszkańcy Łemkowszczyzny w 1934 r.

Z Czarnego 18 osób przebywało w więzieniu w Thalerhofie są to:

Wańko Łyka,Wańko Jan, Kytczak Teodor, Bajsa Piotr, Przysłupski Piotr, Chrywna Emilnaucz. z Gładyszowa, Bajsa Michał, Walko Łuka, Rozdzielski Józef, Bajsa Daniel,Wańko Łukażak, Szewczyk Jan, Lizak Jan, Bawolak Jan, Barna Jan, Przysłudzki Łyka, Gyba Piotr, Chowaniec Teodor – zmarł 04.03.1915 r.

Джерело:

Chorne [Ru] Czarne [Polish]

Gorlice District, present day SE Poland

Lemko Surnames cited by Krasovs'kyj from 1787 Austrian Cadastral Records

Babiak / Bab'jak

Bawolicz / Bavolych

Carna ( 4 families)

Wasylko / Vasyl'ko ( 3 families)

Geba / Gieba / Geba

Hryczyszak / Hrychyshak

Dziubak / Dzjubak

Dzid / Did

Jedynak

Kawka / Kauka / Kavka

Kauczak / Kavchak ( 3 families)

Kiwadra / Kivadra

Krayniak / Krainiak / Kraniak / Krajnjak

Kriak / Krak / Krzak / Krjak ( 2 families)

Ksenicz / Xenicz / Xienicz / Ksenych

Kudla

Kuruc / Kuruts

Kusala / Kusayla (2 families)

Maynicz / Majnych

Pastyrko / Pasterko / Pastyrko

Pac / Pats ( 2 families)

Pelesz / Pelisz / Pelesh ( 3 families)

Pyrcz / Pyrdz / Pyrch

Polanski / Poljans'kyj

Przyslopski / Przyslupski / Pryslops'kyj

Proc / Prots'

Rozdzielski / Rosdil's'kyj

Sokol / Sokil

Tchir / Thir / Thor / Tchorz / Tkhir ( 3 families)

Szutak / Shutak (2 families)

Szewczyk / Szewczik / Shevchyk

Parish Data: [from Blazejowskyj and Iwanusiw]

Church was «Saint Demetrius» [1789] [still standing]

The wooden church was renovted in 1895 but is now in very poor condition

In 1785 the village lands comprised 9.22 sq km. There were 290 Greek Catholics 0 Roman Catholics and 4 Jews

1840 – 477 Greek Catholics

1859 – 341 Greek Catholics

1879 – 364 Greek Catholics

1899 – 462 Greek Catholics

1926 – 300 Greek Catholics

1936 – 1 Greek Catholics

In 1936 there were 650 Orthodox 25 Roman Catholics and 8 Jews

The village was incorporated in to the Lemko Apostolic Administration in 1934

Filial church located in LYPNA 6 km away and NEZNAJEVA 5 km away

Джерело: