2005 р. Довідка

Hańczowa

Cerkiew prawosławna pod wezwaniem Opieki Matki Bożej

Cerkiew w Hańczowej to budowla orientowana, trójdzielna – babiniec, nawa i wydłużone prezbiterium z zakrystią, zakończone trójbocznie. Przy wieży, której słupy nośne obejmują babiniec, znajduje się kruchta (węższe od wieży pomieszczenie, wysunięte poza obręb konstrukcji wieży).

Izbicę wieży zdobią pozorne tarcze zegarowe.

Wszystkie ściany pokryte gontem.

Wnętrze cerkwi nakrywają płaskie stropy pokryte ciekawą polichromią.

We wnętrzu trzy ołtarze: jeden główny, barokowy, pośrodku prezbiterium oraz dwa boczne w nawie.

Trudno określić kiedy obecna cerkiew w Hańczowej została wybudowana. Szematyzmy greckokatolickie z 1898 roku i 1936 roku za datę budowy uznają rok 1871. Jednak większość źródeł podaje informacje, że w tym roku został przeprowadzony gruntowny remont świątyni a sama cerkiew powstała w pierwszej połowie XIX wieku. Cerkiew została wybudowana jako świątynia greckokatolicka. Od 1947 roku do 1956 roku użytkowana była przez rzymskich katolików, jednak w tym okresie, mimo użytkowania, ulegała powolnej dewastacji aż w 1956 roku wydano decyzję o jej rozbiórce. Ikonostas wywieziono do Łańcuta, do składnicy ikon. Tam niestety przechowywany był w warunkach, które przyspieszyły potrzebę renowacji ikonostasu. Na szczęście w tym samym roku rozpoczęły się pierwsze powroty Łemków do Hańczowej, którzy opuścili ją w 1947 roku w ramach «Akcji Wisła». Cerkiew uratowano, wymuszono cofnięcie decyzji o rozbiórce i w latach 1957 – 1960 odbudowano. W 1958 roku erygowano parafię prawosławną. W czasie remontu prowadzonego z początkiem lat 60-tych odkryto pod podłogą obecnej świątyni, kamienny fundament poprzedniej cerkwi pochodzącej z XVI bądź XVII wieku. Piękny ikonostas malowany pod koniec XIX wieku przez braci Antoniego, Michała i Zygmunta Bogdańskich, odrestaurowano w Warszawie w latach 1976 – 1982 na wyraźną interwencję ś.p. Metropolity Bazylego w Ministerstwie Kultury i Sztuki a następnie zwrócono go cerkwi w Hańczowej.

W latach 1991 – 1993 odnowiono, na ścianach północnej i zachodniej, polichromię z XIX wieku. W latach 1993 – 1998 wymieniono więźbę dachową i pokryto świątynię nową blachą miedzianą.

Cerkiew otoczona jest zrekonstruowanym drewnianym ogrodzeniem, w którym znajdują się bramki z 1811 i 1871 r.

Джерело: