Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Ні просьби, ні грозьби, ні тортури, ані смерть
не приневолять тебе виявити тайни

Богдан Хмельницький

?

Беднарка с

Bednarka

Wysokość: 375 m n.p.m

Region: Pasmo Magurskie

Bednarka (łem. – Bodnarka, od bodnar – bednarz), wieś położona przy drodze Gorlice-Dukla, która wraz z pobliskim Rozdzielem i Wolą Cieklińską do 1947 roku była najbardziej na północ wysuniętą wsią łemkowską w Beskidzie Niskim. Lokowana w XIV wieku na prawie magdeburskim. Od 1420 r. obowiązywało tam już prawo wołoskie. Warto zaznaczyć, że lokowanie wsi na Łemkowszczyźnie na tym prawie było procesem społecznym, a nie etnicznym i polegało na przejmowaniu pasterskich form prawnych i gospodarczych (mieszkańcy tego typu wsi płacili czynsz w naturze, oddając panu między innymi po jednej owcy z każdej hodowanej dwudziestki). Terminem Wołoch w tamtych czasach określano pasterzy, bez względu na to skąd pochodzili. Warto tylko w tym miejscu zaznaczyć, że osadzanie wsi na prawie wołoskim nie było charakterystyczne tylko dla Łemkowszczyzny. Np. w okolicach Sambora na prawie wołoskim lokowano ponad 90 wsi.

W 1785 roku we wsi mieszkało 493 grekokatolików (najczęstsze nazwiska: Ciupka, Kohut, Popowczak, Prońko i Szczerba), 25 rzymokatolików i 5 Żydów a w 1899 grekokatolików było już 858, w tym 128 emigrantów w USA i Węgier. W 1936 roku we wsi mieszkało 771 grekokatolików, 167 rzymokatolików, 11 Żydów i 52 baptystów. Ci ostatni mieli swój dom modlitewny w pobliskim Wapiennym.

Zdaniem Romana Reinfussa mieszkańców Bodnarki jeszcze w okresie międzywojennym inni Łemkowie nazywali «Pupkaramy» lub «Cycakamy». Przezwisko miało się wziąć od kroju kołnierza czuhy (chuhani), charakterystycznego dla Łemków szerokiego płaszcza z brązowego samodziału, narzucanego na ramiona jak peleryna. Czuha posiadała duży, spadający na plecy kołnierz, który w razie słoty lub zawiei można było zarzucić na głowę i zawiązać jak kaptur. Kołnierze czuh noszonych w Bodnarce były obszyte białym sznurkiem układanym w pętelki, zwane «pupky» lub «cycaky».

W ramach «Akcji Wisła» w czerwcu 1947 roku wysiedlono z Bednarki 433 Łemków. (we wsi pozostało 64 Polaków).

Po 1956 roku do Bodnarki chciało wrócić wielu wysiedlonych Łemków.

«Pisałem prośbę do województwa rzeszowskiego o powrót do swej rodzinnej wsi Bodnarki. Otrzymałem odpowiedź, że moją prośbę skierowali do rozpatrzenia do Powiatu Gorlickiego. Minął już miesiąc i nie mam żadnej odpowiedzi -pisał w 1956 roku do Zarządu Głównego Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Seman Sokacz z Robożnika koło Legnicy. – Bardzo bym chciał tam powrócić i tam złożyć swoją głowę, a dzieci moje żeby były szczęśliwe i żyły w szczęściu dla dobra naszego narodu.»

Z tą samą prośbą zwracał się inny wysiedleniec.

«Ja niżej podpisany Iwan Juszczak, syn Dymitra, zostałem przesiedlony w Akcji «Wisła» dnia 27 czerwca 1947 roku ze wsi Bodnarka, powiat Gorlice, woj. Rzeszów, ze swego własnego domu i gospodarki, tylko za to, że jestem narodowości ukraińskiej…Uważam, że z rodzinnej chaty i gospodarki wysiedlono mnie w sposób barbarzyński i bezpodstawny i zrobiono mi w ten sposób wielką krzywdę, z którą nigdy się nie pogodzę. Proszę przekazać moją sprawę odpowiednim władzom w celu rozpatrzenia i zezwolenia mi na powrót…»

Wrócić udało się jednak ledwie kilku rodzinom. Obecnie wieś liczy około 400 mieszkańców, w tym kilkunastu Łemków. Grekokatolicy razem z wiernymi z Wapiennego i Rozdziela (około 20 rodzin) modlą się w byłej cerkwi greckokatolickiej w Rozdzielu.

We wsi zachowało się kilka krzyży przydrożnych.

Przy głównej drodze dwie kapliczki, murowana i drewniana. Na przycerkiewnym cmentarzu klika starych krzyży i kamiennych cokołów. W najwyższej części cmentarza jest usytuowany cmentarz wojenny nr 84.

Джерело: [2005 р.]

Bodnarka [Ru] Bednarka [Polish]

Gorlice District, present day SE Poland

Lemko Surnames found in 1787 Austrian Cadastral Records

Barszcz / Borshch

Gala / Gawa / Galla / Gawwa / Hala (2 families)

Zynski / Ziensji / Zyns'kyj

Dziama / Dzama / Dzjama

Zelem / Zhlem / Zelim / Zhlim / Zhelem

Klapacz / Kwapacz / Klapach

Kogut / Kochut / Kohut (3 families)

Kuzma / Kuzhma / Kuz'ma

Lazoryk

Leptak

Mikulicz / Mykulych

Nayduch / Najdukh

Piernak

Popowczak / Popovchak (4 families)

Pronko / Pron'ko (3 families)

Sembrat (2 families)

Sembratowicz / Sembratovych (2 families)

Sokacz / Sokach

Stypula / Stypuwa Hanas / Hanasz / Khanas (2 families)

Ciupka / Tsjupka (3 families)

Chwala / Chwawa / Hwala / Hwawa / Khvala

Czupakowski / Czupukowski / Chupakovs'kyj

Chowaniec / Chowance / Howaniec / Khovanets'

Szyren / Shyren'

Szczerba / Shcherba (3 families)

Jurkowski / Jurkovs'kyj

Juszczak / Jushchak

Parish Data:

Church was «Patronage of the Blessed Virgin Mary» built in 1900 [still standing]

The masonry church replaced an older wooden church of the same name which stood at least as early as 1828 but burned down. The new church was erected in part by the generosity of immigrants to the USA who in 1909 numbered 360 out of a population of 860. The church was taken over by Poles in 1947.

In 1785 the village lands comprised 16.48 sq.km. There were 493 Greek Catholics 25 Roman Catholics and 5 Jews

1840 – 709 Greek Catholics

1859 – 694 Greek Catholics

1879 – 589 Greek Catholics

1899 – 858 Greek Catholics [128 had left for USA and Hungary]

1926 – 790 Greek Catholics

1936 – 771 Greek Catholics

The village was incorporated into the Lemko Apostolic Administration in 1934

In 1936 there were also 167 Roman Catholics and 52 Protestants in the village

Джерело: