Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Пам’ятай про великі дні наших Визвольних змагань

Богдан Хмельницький

?

Костел св.Катерини

Костел св.Катерини

Загальний вигляд Джерело: .

Kościół św. Katarzyny: Ten pierwszy zapewne kościół parafialny w Grybowie, któremu za patrona dano św. Katarzynę i św. Mikołaja wzniesiono wkrótce po założeniu miasta, a więc po roku 1340 przy północno-wschodnim narożniku rynku. Była to dość znacznych rozmiarów gotycka świątynia, przypuszczalnie jednonawowa. Od wschodu posiadała zakończone trójbocznie, nakryte sklepieniem żebrowo-krzyżowym prezbiterium, od północy zakrystię, a południa dodaną później kaplicę, przy której po zachodniej stronie znajdowała się przybudówka mieszcząca zewnętrzną klatkę schodową, prowadzącą do skarbczyka. Skarbczyk ten poprzedzała znajdująca się na poziomie chóru galeryjka. Do zachodniej ściany nawy przybudowano murowaną kruchtę, nad którą wznosiła się wysoka wieża. Narożniki podparte były szkarpami. Poszczególne części świątyni nakrywały wysokie, o spadzistych, pobitych kątami połaciach dachy.

Swój pierwotny gotycki charakter utracił kościół grybowski częściowo na skutek pożaru, który w roku 1655 objął niemal całe miasto. Jego odbudowa trwało dość długo – zakończono ją dopiero w 1705 roku. Nie doprowadziła jednak do przywrócenia jego dawnego kształtu. I tak miejsce spalonego stropu pod nawą zajęło barokowe już sklepienie kolebkowe, a ściany z zewnątrz pokryte zostały tynkami. Nie odbudowano też górnych kondygnacji i hełmu wieży, które runęły na skutek pożaru. Pozostawiono tylko ocalała dolną jej część nakrywając daszkiem o trzech połaciach i kalenicy znajdującej się na poziomie kalenicy nowego, wspólnego dla nawy i prezbiterium dachu. W tym kształcie przetrwał on do roku 1908, kiedy to podjęto decyzję o jego rozebraniu.

Podobnie jak wiele kościółków gotyckich, również grybowski był jeszcze przed pożarem bogato wyposażony i ozdobiony wnętrzem. Najbardziej znaczącym elementem wystroju plastycznego wnętrza był ołtarz główny «o potrójnej strukturze» (a zatem mający formę tryptyku), «z wyrzeźbionym i malowanym wyobrażeniem Wniebowzięcia Matki Bożej pośrodku», z wizerunkami patronów kościoła, św. Katarzyny i Mikołaja oraz ze scenami z ich życia na skrzydłach.

Oprócz ołtarza głównego znajdującego się w prezbiterium, w nawie były jeszcze cztery inne mniejsze tryptyki. Dwa z nich (Matki Boskiej i Przemienienia Pańskiego) stały przy północnej ścianie w pobliżu tęczy. Trzeci (Św. Krzyża) znajdował się przy tej ścianie, ale w pobliżu głównego wejścia. Wiemy, że powstał on w 1505 roku, a jego fundatorem był Stanisław z Kleparza, ówczesny proboszcz kościoła grybowskiego. Czwarty tryptyk (Św. Stanisława), który umieszczony był przy południowej ścianie nawy, na wprost ołtarza Matki Boskiej. Na belce tęczowej znajdowała się Pasja z pięknie rzeźbionych, polichromowanym Chrystusem, a pod nią ambona. Z kolei pod chórem muzycznym wyposażonym w dwunastogłosowe organy znajdowała się rzeźbiona w drewnie «grupa Chrystusa». Nawę nakrywał stół drewniany o polichromowanych belkach. Zaświadcza o tym wzmianka zamieszczona w opisie kościoła sporządzonym podczas wizytacji kardynała Jerzego Radziwiłła w 1596 roku.

Джерело: