Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Пам’ятай про великі дні наших Визвольних змагань

Богдан Хмельницький

?

Костел Різдва богородиці

Chodywańce – par. Narodzenia N.M.P.

Chodywańce, 22-664 Jarczów,

tel. 0-84/663-45-08

Proboszcz: ks.Grzegorz Hałas (1967-1993-2007)

Do parafii należą miejscowości: Chodywańce, Jurów, Nowosiółki Kardynalskie, Plebanka, Żurawce PGR

Kaplica: Żurawce PGR

Odpust: 8 IX

Liczba mieszkańców: 991

Historia parafii:

Parafia Chodywańce erygowana, 28 VIII 1425 r., przez biskupa chełmskiego Jana Biskupca. Do początku w. XIX należała do diecezji chełmskiej (dekanat Bełz). Granice jej były dość rozległe, ale w ciągu wieków wydzielono z niej nowe parafie: Uhnów (dawniej na terenie diecezji chełmskiej), Dyniska, Machnów, do końca w. XVI Tomaszów (razem z Suścem) należał do Chodywaniec. W r. 1947 siedzibę parafię przeniesiono do Jarczowa, a kościół w Chodywańcach stał się filialnym. Nazwa parafii była wtedy podwójna: Jarczów-Chodywańce. W r. 1959 bp Piotr Kałwa mianował kapelana w Chodywańcach, który równocześnie rozpoczął pracę w organizującym się punkcie duszpasterskim. Zaczęto na miejscu prowadzić oddzielne księgi i faktycznie oddzielono się od Jarczowa.

Parafia w Chodywańcach na początku w. XV została uposażona przez miejscowych właścicieli ziemskich w 2 łany pola, wolny wypas bydła, wolny wyręb w lesie, dziesięcinę itd. Przy par. istniał szpital dla ubogich, który funkcjonował jeszcze w wieku XIX jako schronienie dla starców. Parafia przeżyła kilka ciężkich okresów w swoich dziejach, m.in. w II połowie w. XIX, kiedy po kasacie unii rząd carski zamknął na pewien czas kościół z powodu wywierania złego wpływu na ludność prawosławną. Dlatego w latach: 1890-1907 zamknięto kościół w Chodywańcach pod pretekstem jego złego stanu technicznego. Proboszcza i wielu parafian wywieziono na Sybir, natomiast teren ten postanowiono przyłączyć do parafii w Tomaszowie Lub. i w Gródku.

Kolejnym ciężkim okresem była II wojna światowa: aresztowania, wywożenie do obozów, wysiedlenia. W r. 1941 w Oświęcimiu zginął proboszcz, ks. Edward Gajewski, a w r. 1944 bandy zamordowały ks. Jakuba Jachułę razem z innymi parafianami. W r. 1947, po przeniesieniu siedziby parafii do Jarczowa, przez okres 2 lat w Chodywańcach był kościół narodowy. W r. 1951 przybyły tutaj felicjanki z Uhnowa i zamieszkały na plebanii (pracowały tu do r. 1983). Do r. 1962 prowadziły przedszkole. Nowa plebania została oddana do użytku w r. 1983.

Stare księgi parafialne zaginęły w czasie działań wojennych, natomiast z książek kościelnych zachował się jedynie rytuał z r. 1640 i 2 mszały z w. XIX.

Pierwsza świątynia drewniana powstała tu na początku w. XV. Kolejny kościół (modrzewiowy) wystawiono w r. 1757 z fundacji Grabowskich. Pod koniec w. XIX był on w złym stanie i został zamknięty (1890-1907). Wyremontowano go, ale wkrótce spłonął (1911). W latach 1919-1938 za kościół parafialny służyła dawna cerkiew, która w r. 1938 została rozebrana. W r. 1938 postawiono drewnianą kaplicę pw. Narodzenia NMP (takie wezwanie posiadał spalony kościół). Pobudował ją miejscowy cieśla, poświęcona przez proboszcza, ks. Edwarda Gajewskiego. W r. 1949 wybuchł pożar zakrystii. Była remontowana w latach: 1960-1963 (dach, podwaliny, obicie ścian płytami pilśniowymi). W r. 1973 dobudowano przedsionek.

Kaplica drewniana, obita wewnątrz i z zewnątrz płytami pilśniowymi, jednonawowa, o wymiarze 11 x 7 m. Ołtarz główny, drewniany, barokowy, przywieziony około r. 1919 z kościoła w Nabrożu. W ołtarzu obraz MB (prawdopodobnie z około r. 1920). Po bokach stały dwa prowizoryczne ołtarze, a na chórze muzycznym fisharmonia.

Obok kościoła dzwonnica – brama, murowana z ok. 1820 r., 2 dzwony sprowadzone wkrótce po zakończeniu działań wojennych. Poświęcił je proboszcz Ks. Józef Gonkowski.

W r. 1986 rozpoczęto budowę nowego kościoła na fundamentach z r. 1938, wg projektu archidiec. Andrzeja Rabiegi z Tomaszowa Lub. i konstruktora Eugeniusza Kossaka również z Tomaszowa Lub., 11 IX 1986 r. kamień węgielny wmurował bp Jan Śrutwa, w r. 1987 stan surowy i pierwsza Msza św.

B. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

1. Kościół filialny w Żurawcach z r. 1989, drewniany, zbudowany przez mieszkańców Żurawiec.

2. Dzwonnica służąca jednocześnie za bramę, pochodzi zapewne z 1. Poł. w. XIX. Usytuowana na osi spalonego kościoła. Murowana z cegły, otynkowana. Parawanowa, trójarkadowa, z środkową arkadą szerszą. Daszek czterospadowy, zwieńczony dużą, baniastą wieżyczką na sygnaturkę, kryty blachą. Dwa stare dzwony, jeden z napisem cyrylicą, pocerkiewny. W pobliżu dzwonnicy rzeźba św. Onufrego późnobarokowa XVIII, kamienna, znacznie uszkodzona.

C. Cmentarze:

1. Cmentarz rzymskokatolicki, dawniej także greckokatolicki i prawosławny, czynny, założony ok. r. 1811, w kształcie czworoboku o pow. 1,4 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony metalową siatką przy metalowych słupach

2. Cmentarz przykościelny, dawniej także grzebalny, nieczynny, założony prawdopodobnie w XV w., czynny do końca w. XVIII, w kształcie połowy trapezu o pow. 0,2 ha, ogrodzony metalową siatką przy metalowych słupach oraz wałem ziemnym

3. Cmentarz prawosławny w Jurowie, nieczynny, założony po r. 1875, w kształcie czworoboku o pow. 0,18 ha, ogrodzony metalową siatką przy metalowych słupach

Odpust: Narodzenia NMP (8IX)

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 8.30, 10.00, 11.30

Księgi metrykalne:

chrztów od r. 1973

małżeństw od r. 1973

zmarłych od r. 1973

Kronika parafialna od r. 1985

Lista proboszczów: ks. Edward Proc (1984 – 1991), ks. Stefan Kuk (1991 – 1993), ks. Władysław Gudz (2002-2007)

Powołania z terenu parafii: ks. Waldemar Górski, ks. Ryszard Kubiszyn (CSsR), br. Feliks Grabowiec (OFM), al. Marcin Pudo, s. Asumpta Krzeszowska (CSSF)

Kapłani pochowani na miejscowym cmentarzu: ks. Jakub Jachuła

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: Koła Żywego Różańca, ministranci

Szkoły istniejące na terenie parafii: Szkoła Podstawowa w Chodywańcach