Костел Вознесіння діви Марії

Łukowa – par. Wniebowzięcia N.M.P.

23-412 Łukowa,

tel. 0-84/687-40-09

Proboszcz: ks. Witold Smyk (1939-1964-1988)

Wikariusze: ks. Marek Sobiłło (1976-2003-2003)

ks. Bogusław Milo (1971-1998-2005)

Do parafii należą miejscowości: Babice,Chmielek, Chmielek Kol., Kozaki, Łukowa, Osuchy, Pisklaki, Podsośnina, Szarajówka, Szostaki

Kościół filialny: Babice

Odpust: 15 VIII, 10 V, Niedziela po 26 VII

Liczba mieszkańców: 5383

Historia parafii:

Parafia istniała już przed r. 1466 (dokument datowany na ten rok, a mówiący o jej uposażeniu zaznacza, że było ono w parafii Łukowa ab antiquis diebus). W okresie przedrozbiorowym należała ona do diecezji przemyskiej (archidiakonat jarosławski, dekanat tarnogrodzki). Po przyłączeniu jej do diecezji lubelskiej w w. XIX, początkowo była w ramach dekanatu biłgorajskiego, a później tarnogrodzkiego. Terytorium parafii było rozlegle. Z czasem uległo ono zmniejszeniu na skutek powstania nowych parafii: w Zamchu i Obszy, a większość wsi obecnej parafii w Księżpolu dawniej należała do Łukowej. Parafia pierwotnie miała dobre uposażenie, należało do niej dużo ziemi i lasu. Po zabraniu ziemi przez rząd carski pozostało przy niej jedynie 4 ha. Po II wojnie światowej parafii łukowska otrzymała w Babicach 11,04 ha ziemi pocerkiewnej (dawnej unickiej).

Działalność charytatywna objawiała się m.in. w prowadzeniu przy kościele szpitala dla ubogich. W życiu religijnym pewną rolę odegrały różnego rodzaju organizacje kościelne. Istniało od dawna bractwo św. Anny. Teren parafii łukowskiej zamieszkiwali katolicy obrządku unickiego (około 2000). Już w latach czterdziestych ubiegłego stulecia siłą zlikwidowano kościół unicki w Babicach (w Babicach zamordowano dziekana unickiego, ks. Bojarskiego), w Chmielku w latach siedemdziesiątych. Z losami parafii splotły się również pewne wydarzenia z historii Polski. Tutaj 16 IV 1863 r. oddział powstańczy pułkownika M. Lelewela-Borelowskiego stoczył bitwę z wojskami rosyjskimi. Do dzisiaj na cmentarzu pozostała zbiorowa mogiła poległych powstańców. Najsmutniejszy okres to czasy II wojny światowej. W dniach 15-16 IX 1939 r. część Armii “Kraków” stoczyła tutaj krwawe boje, a na cmentarzu pozostało 102 poległych. Spustoszenia przyniosły lata 1943-1944: wysiedlanie ludności, akcje pacyfikacyjne, obozy koncentracyjne. Razem z parafianami do obozu koncentracyjnego dostał się proboszcz, ks. Ludwik Liwerski. Całkowicie zniszczono wsie Osuchy, Szarajówkę i Podsośninę. 25 VI 1944 r., w czasie walk partyzantów z Niemcami, zginęło w rejonie Osuch około 700 żołnierzy AK i BCh (spoczywają na cmentarzu w lesie nad brzegiem Tanwi).

Na liście proboszczy łukowskich figurują znaczne nazwiska, np. na przełomie w. XVII i XVIII ks. Gniński (późniejszy biskup kamieniecki), ks. Wawrzyniec Żłoba-Czerczycki (biskup-nominat sufragan chełmski,1792-1804).

Trudno ustalić datę budowy pierwszego kościoła (można sądzić, że został zbudowany z chwilą założenia parafii). W r. 1615 bp Walerian Lubieniecki konsekrował jeden z kościołów (czyżby pierwszy z XV w.?). Kolejny kościół wybudowano w r. 1677 z fundacji Ignacego Gryglewskiego, konsekrowany w r. 1721. Obecnie istniejący, pw. Wniebowzięcia NMP, wybudowano w r. 1880 z fundacji hr. Tomasza Zamoyskiego i parafian. 19 VI 1936 r. konsekrowany przez bp. Adolfa Bożeniec-Jełowieckiego, remontowany w r. 1930. W r. 1968 został odnowiony z zewnątrz, od wewnątrz oraz pomalowano dach (wewnątrz kościół pomalowano w r. 1970). W r. 1971 wykonano konserwację ołtarzy, kolejne remonty w latach: 1988-91. W latach 1995 – 1996 ułożono wokół koscioła kostke brukową oraz na przestrzeni pomiedzy wejściem do koscioła a jezdnią. W roku 1997 przeprowadzono remont ogrodzenia. W latach 2003 – 2004 zamontowano w kosciele 19 witraży, które wykonała Pracowania WitrażyZbigniewa Jaworskiego z Wrocławia. W roku 2006 pomalowano kosciół wewnatzr – wykonawcy: Stanisław Makara i Janusz szpyt z Lubaczowa.

Jest to kościół murowany z czerwonej cegły, otynkowany, jednonawowy, przy prezbiterium 2 zakrystie, dwie boczne kaplice, na frontonie wysoka wieża. Wyposażenie wnętrza pochodzi z poprzedniego kościoła (w. XVII i XVIII). Posiada 5 ołtarzy. Ołtarz główny, drewniany, być może z 1. poł. w. XIX z herbami Jelita i Korczak i rzeźbami śś. Antoniego i Franciszka oraz dwóch proroków, obraz Wniebowzięcia NMP zapewne mal. Rafał Hadziewicz.. Ponadto są 4 drewniane ołtarze boczne (w. XVII-XVIII): w lewej kaplicy z obrazem MB Częstochowskiej, na zasuwie – obraz św. Józefa, w prawej krzyż, a na zasuwie – obraz św. Franciszka z Asyżu, przy tęczy po lewej stronie ołtarz z obrazem MB Różańcowej (początek w. XX), a po prawej – z obrazem chrztu Pana Jezusa (początek w. XX). Chrzcielnica kamienna barokowa z w. XVIII. Dwanaście ławek barokowych. Na chórze muzycznym są organy z r. 1888, wykonane przez Blomberga z Warszawy (11-głosowe), odnawiane w r. 1975. Ostatni remont w 1996 roku.

Na wieży kościelnej umieszczono 3 dzwony – jeden z r. 1699, odlany w Gdańsku sygn. A W, a pozostałe wykonane przez Eugeniusza Felczyńskiego z Przemyśla w r. 1962 (w r. 1962 konsekrował je bp Jan Mazur).

B. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

1. Kościół filialny, pw. św. Andrzeja Apostoła, w Babicach,

2. Kościół filialny, pw. Narodzenia NMP, w Chmielku, z lat: 1982-84, jednonawowy, na zapleczu salka katechetyczna i zakrystia, poświęcony w r. 1990 przez bpa Bolesława Pylaka. Wewnątrz trzy ołtarze: główny z obrazem Narodzenia NMP i Matki Bożej Siewnej, boczne: z obrazami MB Licheńskiej i Najświętszego Serca Pana Jezusa.;

Odpust: Narodzenia NMP (niedziela po 8 IX).

3. Kościół filialny, pw. św. Maksymiliana Kolbe, w Osuchach, z lat: 1986-90, jednonawowy, poświęcony w r. 1990 przez bpa lubelskiego Bolesława Pylaka. Odpust: św. Maksymiliana Kolbe (niedziela po 14 VIII)

Kościół filialny Trójcy Przenajświętszej wybudowany w roku 2004, jednonawowy, poświęcony 20 czerwca 2006 roku przez Bpa Jana Śrutwę. Wyposażony i ogrodzony. Odpust uroczystośc Trójcy Przenajświętszej.

4. Kaplica na cmentarzu grzebalnym, pw. Miłosierdzia Bożego, z r. 1995.

5. Kaplica w Łukowej, nad wodą, pw. św. Jana Nepomucena, z w. XIX, remontowana w r. 1999.

6. Kamienne krzyże w Podsośninie i Łukowej II, z r. 1870, postawione jako wotum dziękczynne za urodzenie dziecka

7. Krzyż kamienny w lesie nad Tanwią

8. Pomnik w Szarajówce upamiętniający spalenie miejscowości przez Niemców. Pomnik przy kościele parafialnym z roku 1999 r., upamietniający pacyfikacje Łukowej.

C. Cmentarze:

1. Cmentarz grzebalny rzymskokatolicki w Łukowej, czynny, z kwaterą poległych, w 1939r., żołnierzy Armii Kraków, z mogiłami poległych partyzantów oraz pomnikiem Powstańców Styczniowych poległych pod Kobylanką, założony na przełomie XVIII i XIX w., w kształcie wydłużonego prostokąta o pow. 4 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony ażurowym murem z silikatowej cegły

2. Cmentarz przykościelny, dawniej przycerkiewny oraz grzebalny w Babicach, nieczynny, czynny do ok. 1825 r., w kształcie czworoboku o pow. 0,2 ha, ogrodzony drewnianym płotem sztachetowym przy kamiennych słupach

3. Cmentarz prawosławny, dawniej greckokatolicki, tzw. “mogiłki”, w Babicach, nieczynny, założony ok. r. 1825, w kształcie wydłużonego prostokąta o pow. 0,4 ha

4. Cmentarz prawosławny w Babicach, czynny, założony w r. 1912, w kształcie prostokąta o pow. 0,54 ha, otoczony wałem ziemnym

5. Cmentarz prawosławny, dawniej greckokatolicki w Chmielku, czynny, nieużytkowany, założony prawdopodobnie w I. poł. w. XIX, w kształcie wydłużonego czworoboku o pow. 0,7 ha

6. Cmentarz Partyzancki w Osuchach, nieczynny, założony w r. 1944, w kształcie prostokąta o pow. 0,12 ha, ogrodzony metalową siatką ujęta w ramy

7. Cmentarz w Podsośninie Łukowskiej, nad Tanwią, z czasów I wojny światowej, nieczynny, założony w r. 1915, ogrodzony metalową siatką przy metalowych słupach

O d p u s t y:

św. Izydora (10 V),

św. Anny – Matki NMP (niedziela po 26 VII)

Wniebowzięcie NMP (15 VIII).

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 8.00, 9.00 (w Chmielku), 10.00, 11,30 (w Osuchach), 11.30 (w Babicach), 16.30

Księgi metrykalne:

chrztów od r. 1692

małżeństw od r.1776

zmarłych od r. 1741

Kronika parafialna od r. 1928

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: KSM, Straż Honorowa Najśw. Serca Pana Jezusa, Arcybractwo adoracji nocnej w rodzinie, Arcybractwo Konającego Serca Pana Jezusa i Matki Bolesnej, Straż Honorowa Niepokalanego Serca Maryi, Koła Żywego Różańca, ministranci, chór, schola

Czasopisma wydawane przez parafię: “Radość”

Szkoły istniejące na terenie parafii: Gimnazjum w Łukowej, Szkoła Podstawowa w Łukowej, Szkoła Podstawowa w Babicach, Szkoła Podstawowa w Chmielku, Szkoła Podstawowa w Osuchach