Костел непорочного зачаття діви Марії

Józefów Biłgorajski – par. Niepokalanego Poczęcia N.M.P.

ul. Wojska Pol. 11, 23-460 Józefów,

Proboszcz: ks. Zenon Mrugała (1955-1980-2003)

Wikariusze: ks. Marcin Jakubiak (1980-2005-2005)

ks. Bogdan Jaworowski (1969-1994-1999)

Rezydent: ks. Stanisław Gliniak (1936-1961-2003)

Do parafii należą miejscowości: Borowina, Długi Kąt, Długi Kąt Osiedle, Długi Kąt Tartak, Górniki, Hamernia, Józefów, Majdan Nepryski, Morgi, Pardysówka Duża, Pardysówka Mała, Potok-Senderki, Samsonówka, Siedliska, Stanisławów, Szopowe.

Kościoły filialne: Stanisławów

Odpust: 19 III, 26 VI, 8 XII

Liczba mieszkańców: 6249

Historia parafii:

Miasto Józefów Ordynacki (obecnie Biłgorajski) założone zostało w r. 1725 na terenach wsi Majdan Nepryski, przez Tomasza Józefa Zamoyskiego starostę grodeckiego i płoskirowskiego. Zniszczone poważnie w czasie działań wojennych w 1939 r., wówczas spalona podcieniowa drewniana zabudowa rynku. Położona nad rzeką Nepryszką. Plan otwarty. Ośrodkiem prostokątny, wydłużony rynek z szosą wzdłuż jego południowej pierzei, przy której dawny ratusz. Kościół poza rynkiem w części zachodniej osady.

Parafia wzmiankowana w r. 1717. Powtórna erekcja parafii: 22 I 1723 r. Wcześniej istniała parafia unicka w Nepryszu. Parafia józefowska w okresie przedrozbiorowym należała do diecezji chełmskiej (dekanat zamojski). Została uposażona przez Tomasza Józefa Zamoyskiego. Obecnie przy parafii pozostało 5,46 ha ziemi. Swoim zasięgiem obejmowała następujące miejscowości: Józefów, Długi Kąt, Górniki, Hamernia, Hucisko, Majdan Nepryski, Majdan Sopocki, Nowiny, Oseredek, Pardysówka, Stanisławów, Ulów oraz Potok i Senderki. W ciągu lat terytorium parafii uległo zmniejszeniu (powstała nowa par. w Majdanie Sopockim, a ponadto odłączono Ulów do par. Łosiniec i Hucisko do par. Krasnobród). Jeszcze w w. XIX przy parafii istniał dom opieki dla starców (dawny szpital parafialny). W czasie erekcji parafii założono bractwo różańcowe.

W r. 1936 powstała biblioteka parafialna, która w r. 1947 liczyła około 500 tomów. W r. 1987 Józefów stał się siedzibą dekanatu.

Wielkie wydarzenia narodowe znalazły odbicie również i na tym terenie. 24 IV 1863 r. pod Józefowem miała miejsce bitwa między powstańcami a wojskami rosyjskimi. Pozostała mogiła 28 powstańców (tu zginął poeta Mieczysław Romanowski). Szczególnie krwawo w dziejach Józefowa i całej parafii zapisała się ostatnia wojna. Na skutek akcji pacyfikacyjnych zginęły wtedy setki parafian, a wielu ludzi przymusowo wysiedlono.

Pierwsza, drewniana świątynia istniała już w r. 1713. Nowy kościół wzniesiony w latach: 1718-21 z fundacji Tomasza Józefa Zamoyskiego, pw. Św. Józefa i Niepokalanego Poczęcia NMP, konsekrowany przez bp. Jana Feliksa Szaniawskiego w r. 1728. Obecny zbudowany w latach:1883 – 86 z fundacji Józefa Zamoyskiego, konsekrowany dopiero 20 VIII 1951 r. przez bp. Piotra Kałwę, odnawiany wewnątrz w r. 1906, w r. 1914 remont dachu (dalsze remonty dachu w latach 1924 i 1936). W latach: 1924, 1947, 1969, 1999 malowanie wnętrza. Posadzka z terakoty z r. 1964. W latach 1972 – 1974 przeprowadzono odnawianie ołtarzy, ambony, chrzcielnicy i przedsionka. W r. 1975 pożar zniszczył ołtarz MB Nieustającej Pomocy. W latach 1986-87 wymiana tynków zewnętrznych oraz obróbek blacharskich (gzymsy, rury, rynny). W 2006 roku zadoptowano pomieszczenie w wieży północnej ma kaplicę z obrazami.

Kościół murowany z białego kamienia józefowskiego, jednonawowy, w kształcie krzyża, neobarokowy, sklepienie nawy łukowe, od strony północnej nawy zakrystia i skarbiec, przy kościele 2 wieże. Wyposażenie wnętrza częściowo zostało przeniesione z dawnego kościoła drewnianego. W drewnianym ołtarzu głównym znajdujemy obrazy z w. XVIII: MB Różańcowej i – na zasłonie – Niepokalanego Poczęcia NMP, rzeźby: św. App. Piotra i Pawła, po bokach z r. 1930 (fund. Paulina Krzaczek). Kościół posiada 5 drewnianych ołtarzy bocznych: 1. po prawej stronie MB Nieustającej Pomocy (zniszczony przez pożar w r. 1975, spłonęły wtedy wszystkie obrazy w tym ołtarzu), neobarokowy z dwoma kolumnami. Obrazy: św. Franciszka pod krzyżem (u góry), MB Nieustającej Pomocy i św. Anny (na zasłonie). Figury gipsowe św. Antoniego Padewskiego i św. Franciszka Ksawerego; 2. św. Józefa, neobarokowy, z obrazem Serca Pana Jezusa (na suknie) z r. 1930( fund. Magdalena Lal) i św. Józefa – na zasłonie, u góry obraz św. Ambrożego; 3. Przemienienia Pańskiego, barokowy, ze starego kościoła, z obrazem Przemienienia Pańskiego, a u góry zabytkowy obraz Ecce Homo; po lewej stronie kościoła ołtarze: 4. Pana Jezusa Ukrzyżowanego (z drewnianym krucyfiksem zasłanianym obrazem św. Jana Chrzciciela z r. 1951- fund. Janina Grzyb); 4. św. Antoniego, barokowy, przeniesiony z poprzedniego kościoła ( obrazem św. Antoniego), u góry obraz św. Kajetana. Chrzcielnica barokowa. Dwie kropielnice kamienne barokowe.

Na chórze muzycznym organy 18-głosowe z r. 1929 wykonane w firmie Biernackiego we Włocławku. Oryginalne trzy żyrandole i kinkiety z poroży wykonał w r. 1981 Jan Kudełka, nowy wystrój prezbiterium z r. 1991, cztery konfesjonały z lat: 1994-5 (wyk. Jan Burda), Stacje Drogi Krzyżowej z lat: 1994-95 (wyk. Zbigniew Jagieło), ozdobne ramy – kapliczki do tych stacji wyk. Andrzej Bury. Witraże: św. Józefa i św. Anny w prezbiterium, św. Stanisława, św. Wojciecha, św. Stanisława Kostki, bł. Karoliny Kózka oraz Jana Pawła II i Kard. Stefana Wyszyńskiego w nawie głównej, a także chrzest św. Jana Chrzciciela i MB Fatimskiej w kaplicy oraz Ducha Św. na chórze wykonali w latach: 1995-98 artyści z Krakowa (Szczekanowie). W kaplicy znajduje się ołtarz Miłosierdzia Bożego. Obraz Miłosierdzia Bożego z r. 1993 mal. Regina Berdzik, obraz św. Faustyny z r. 2000.

Obok kościoła znajduje się dzwonnica murowana (w przyziemiu kaplica przedpogrzebowa), 2 dzwony: jeden z r. 1922 (Józef), wykonany w Biłgoraju przed ludwisarza Antoniego Rzegosza z Włocławka, a drugi (NMP) z r. 1938 (wykonał Józef Uniechowski w Węgrowie).

Cmentarz kościelny otoczony starym murem z kapliczkami i bramką utworzoną z dwóch słupów kamiennych, na których rzeźby kamienne śś. Dominika i Scholastyki, rokokowe z w. XVIII.

B. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

1. Kościół filialny, pw. Stanisława bm., w Stanisławowie, murowany z kamienia józefowskiego z lat: 1983-93 (mur. Andrzej Bury), wg projektu inż. archidiec. Władysława Frąckiewicza. W prezbiterium krucyfiks z kamienia (wyk. Jan Pastuszek), tabernakulum, kamienny ołtarz i ambonka (wyk. Adam Grochowicz). Przy kościele wieża z dwoma dzwonami: 1. “Maryja Częstochowska”, ofiarowany przez parafian z Józefowa, 2. “Stanisław”, ofiarowany przez mieszkańców Stanisławowa i Górnik. Oba odlane w Przemyślu w firmie “Felczyński” w r. 1994. Stacje Drogi Krzyżowej wykonane na szkle w oknach kościoła. W 2006 roku wykonano podjazd dla niepełnosprawnych i chodnik z kostki brukowej “ Holland” w kolorze grafitowym. Do kościoła przylega budynek z kilkoma pomieszczeniami na dwu kondygnacjach. Odpust – niedziela po 8 maja.

2. Przy źródle rzeki Nepryszki murowana kapliczka z obrazem MB Leżajskiej. Po drugiej stronie drogi stał kościół unicki

3. Kapliczka drewniana na słupie w Józefowie, z trzech stron otwarta z rzeźbą Chrystusa Frasobliwego, ludową. Daszek namiotowy.

4. Figura przydrożna wzniesiona w r. 1843. Na murowanym cokole rzeźba św. Jana Nepomucena o charakterze rokokowym.

C. Cmentarze:

1. Cmentarz przykościelny w Józefowie, jako grzebalny funkcjonował do I poł. w. XIX, obecnie nieczynny

2. Cmentarz rzymskokatolicki, grzebalny, w Józefowie, czynny, założony w I poł. w. XIX, w kształcie połowy trapezu o pow. 2,28 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony pełnym murem z miejscowego kamienia, najstarsze fragmenty ogrodzenia pochodzą z lat 60-tych XX w.

3. Cmentarz żydowski w Józefowie, nieczynny, założony w poł. w. XVIII.

O d p u s t y:

św. Józefa Oblubieńca NMP (19 III),

św. Anny-Matki NMP (26 VII)

Niepokalanego Poczęcia NMP (8XII).

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 7.00, 9.30, 11.00 (rodzinna), 11.00 (filia), 12.30 (suma), 18.00 (17.00 – w okresie zimowym)

Księgi metrykalne:

chrztów: od r. 1810

małżeństw: od r. 1810

zmarłych: od r. 1810

Kronika parafialna: od r. 1951

Lista proboszczów:

ks. Wojciech Józef Zieliński (1723-1742),

ks. Sebastian Krzywkowski (1742 – ?),

ks. Błażej Kałuzyński,

ks. Antoni Solecki (1762-1784),

ks. Franciszek Rzeszowski (1784-1805),

ks. Marcin Prykowski (Frykowski?) (1805 – 1810),

ks. Kornel Chrzanowski (1810 – 1814),

ks. Maciej Borkowski (1814 – 1824),

ks. Antoni Paschalski (1824 – 1830),

ks. Bernard Kucharski (1830 – 1847),

ks. Plato Radkiewicz (1847 – 1855),

ks. Seweryn Trębiński (1855 – 1886),

ks. Bolesław Rogowski (1886 – 1896),

ks. Jozafat Grzybowski (1896 – 1908),

ks. Tomasz Stachowicz (1909 – 1915),

ks. Seweryn Grątkowski (1915 – 1943),

ks. Michał Całka (1943 – 1965),

vacat (1965 – 1975),

ks. Edward Kłopotek (1975 – 1979),

ks. Stanisław Gliniak (1979-2003),

(ks. Zenon Mrugała 2003 -

Powołania z terenu parafii: śp. ks. Antoni Gorzandt (archidiec. lubelska zm. w 2007 roku), ks. Jan Jedliński (archidiec. lubelska), ks. Roman Karpowicz, ks. Zbigniew Gaca, br. Wojciech Kluczkowski (OSPPE), o. Marcin Gontarz (SAC), o. Aleksander Momot (OFM), s. Renata Lal (FMM), s. Grażyna Rogowska (FMM), s. Halina Herda (FMM), s. Anna Grażyna Gontarz (Zgr. Sióstr Jezusa Miłosiernego), s. Monika Lucyna Dzikoń (Zgr. Sióstr Wynagrodzicielek Najświętszego Oblicza)

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: Legion Maryi, Stowarzyszenie Apostolstwa Dobrej Śmierci, Duchowa Adopcja Dzieci Poczętych, Koła Żywego Różańca, Rada Parafialna, ministranci, Caritas Parafii

Instytucje charytatywne: Gminne Stowarzyszenie “Podaj Dłoń”

Szkoły istniejące na terenie parafii: Liceum Ogólnokształcące w Józefowie, Gimnazjum Publiczne w Józefowie, Gimnazjum Publiczne w Majdanie Nepryskim,, Szkoła Podstawowa w Józefowie, Szkoła Podstawowa w Majdanie Nepryskim, Szkoła Podstawowa w Stanisławowie, Przedszkole w Józefowie