Костел св.Станіслава

Górecko Kościelne – par. Św. Stanisława

Górecko Kościelne, 23-460 Józefów,

tel./fax 0-84/687-80-45

Proboszcz: ks. Tadeusz Sochan (1946-1984-1999) e. mail: tadeus1@02.pl

Do parafii należą miejscowości: Aleksandrów cz. I, Brzeziny, Górecko Kościelne, Górecko Stare, Józefów Roztoczański, Kukiełki, Majdan Kasztelański, Podlas Kol., Sigła Kol., Tarnowola, Trzepietniak Kol.

Odpust: 8 V, 13 VI, 2 VIII, 4 X

Liczba mieszkańców: 1770

Historia parafii:

Parafię erygowano w II połowie w. XVII. Uposażona została przez Marcina Zamoyskiego. W r. 1720 nastąpiło ponowne uposażenie przez Tomasza Zamoyskiego. Wiązało się ono z wyznaczeniem specjalnej pensji płaconej co roku z majątków Zamoyskich, z prawem przemiału zboża i wolnego wyrębu drzewa w lesie. Duszpasterstwo w parafii prowadzili franciszkanie konwentualni (prowincja ruska, kustodia zamojska). Zostali tutaj sprowadzeni z Zamościa w r. 1668 przez Marcina Zamoyskiego i pracowali aż do kasaty klasztoru po powstaniu styczniowym (1886). Po nich duszpasterstwo przejęli księża diecezjalni. Pod koniec w. XVIII w klasztorze przebywało 5 zakonników. Do początku w. XIX parafia należała do diecezji chełmskiej (dekanat zamojski). W okresie późniejszym zmieniła się przynależność dekanalną: Biłgoraj, Tarnogród, Szczebrzeszyn i wreszcie Józefów. Teren parafii był bardziej rozległy od dzisiejszego. W r. 1919 powstała nowa parafia w Tereszpolu, a w r. 1936 w Aleksandrowie. W okresie II wojny światowej parafia ucierpiała na skutek akcji przeciwko partyzantom, aresztowań, rozstrzeliwań, pożarów. Przy parafii istnieje stary i bardzo obszerny cmentarz grzebalny.

Obecnie funkcjonuje mała biblioteka (około r. 1975 liczyła 700 pozycji). W r. 1996 wyremontowano i oddano do użytku Diecezjalny Dom Rekolekcyjny. W r. 1998 (3-8 maj) parafia przeżywała Jubilesz 350-lecia objawień św. Stanisława bm. Dla uczczenia Roku Jubileuszowego na placu obok cmentarza grzebalnego wybudowano pomnik papieża Jana Pawła II oraz amfiteatr, w którym odbywają się Diecezjalne Festiwale Pieśni Maryjnej.

Należy podkreślić rozwinięty kult św. Stanisława BM, który sięga tu r. 1648, tzn. czasów, kiedy, zgodnie z dawnymi przekazami, miał się w Górecku ukazać ten święty. Kult św. Stanisława obejmuje również sąsiednie parafie, czego dowodem są m.in. organizowane do Górecka pielgrzymki.

W archiwum parafialnym są przechowywane m.in. księgi metrykalne od r. 1694, kronika parafii od r. 1947, księga wizytacji kanonicznych od r. 1928.

Pierwsza drewniana kaplica została wzniesiona, w tym miejscu, w r. 1668 z fundacji Marcina Zamoyskiego podstolego lwowskiego, późniejszego podskarbiego wielkiego koronnego. Od r. 1688 do r. 1886 w administracji franciszkanów. W r. 1720 ponowne uposażenie przez Tomasza Józefa Zamoyskiego starostę grodeckiego i płoskirowskiego, prawdopodobnie z równoczesnym wzniesieniem nowego kościoła lub poszerzeniem pierwotnej kaplicy. Został on w w. XVIII spalony przez Szwedów. Obecny kościół wzniesiony w r. 1768 z fundacji Jana Jakuba Zamoyskiego, późniejszego wojewody podolskiego. W r. 1778 konsekrowany przez bp Melchiora Jana Kochnowskiego. Przedłużony od strony północnej w latach: 1897-8. Gruntownie remontowany przed r. 1930, a w r. 1975 miał miejsce remont dachu.

Prezbiterium kościoła zwrócone na południe. Drewniany, konstrukcji zrębowej, oszalowany, na kamiennym podmurowaniu. Nawa prostokątna pięcioprzęsłowa z prezbiterium węższym, dwuprzęsłowym, zamkniętym trójbocznie, przy którym od strony wschodniej zakrystia, od zachodniej skarbczyk. Przy nawie od północy wieża z lat: 1897-8. Wnętrze odnowione i wyłożone boazerią w 1927 r. Nawa o częściach bocznych wyodrębnionych rzędami słupów; w prezbiterium i części środkowej nawy pozorne sklepienia kolebkowe na jednym poziomie, w częściach bocznych nawy niższe. Belka tęczowa obita deskami w 1927 r. z krucyfiksem barokowym z 2. poł. w. XVIII. Dachy dwuspadowe, niższy nad prezbiterium, z wydatnym okapem, pobite gontem; nad nawą wieżyczka na sygnaturkę, hełm w kształcie barokowym z lat 1897-8, pokryty blachą. Wyposażenie wnętrza jednolite rokokowe z 2. poł. w. XVIII wykonane zapewne w latach: 1769-79 przez snycerzy Jana i Jakuba Maucherów. Ołtarz główny z r. 1777, z bramkami i rzeźbami Chrystusa u słupa, śś. Piotra, Pawła, Mikołaja, Wojciecha i aniołów oraz obrazy: św. Stanisława bm i MB Anielskiej. Ołtarze boczne: jeden z rzeźbami śś. Ojców kościoła i obrazem św. Antoniego z 2. poł. w. XVIII w sukience srebrnej barokowej, św. Rodziny, św. Mikołaja; drugi z rzeźbami proroków i obrazem Matki Boskiej Szkaplerznej w sukience srebrnej rokokowej, św. Franciszka i św. Barbary. Ambona z rzeźbami czterech ewangelistów. Konfesjonał z obrazem Dobrego Pasterza z 1. poł. w. XIX. Fotel i dwa taborety barokowe z w. XVIII. Na chórze muzycznym 12-głosowe organy, wykonane w r. 1906 przez Slicińskiego ze Lwowa.

Dzwonnica wzniesiona zapewne w r. 1787. Położona w północno – zachodniej części cmentarza kościelnego. Murowana z kamienia, otynkowana. Dwukondygnacyjna, w dolnej kondygnacji głębokie arkadowe wnęki, w górnej przeprute trzy arkady na dzwony; ściany rozczłonkowane lizenami. Daszek czterospadowy. Zamieszczono w niej 3 dzwony poświęcone w r. 1928 przez bp. Mariana Fulmana.

Cmentarz kościelny otoczony murem kamiennym zapewne z końca w. XVIII z czterema kapliczkami w narożach, w których obrazy: Koronacja Matki Boskiej, Matka Boska z śś. Antonim i Franciszkiem, Ukrzyżowanie, św. Roch, o tradycjach barokowych z końca w. XVIII lub pocz. w. XIX oraz obraz św. Stanisława bpa z pocz. w. XIX ludowy. W obrębie cmentarza figury kamienne: 1. na postumencie rzeźba św. Jana Nepomucena rokokowa z w. XVIII; 2. na kolumnie rzeźba Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z Dzieciątkiem z r. 1856 ludowa.

B. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

Kaplice:

1. Zapewne z w. XIX, odnawiana. Położona w pobliżu kościoła, na północny – zachód od niego, w otoczeniu starych dębów. Drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana. Prostokątna, od strony zachodniej zamknięta trójbocznie. Dach dwuspadowy, pobity gontem; szczyt wschodni z daszkiem okapowym. W kaplicy znajduje się późnorenesansowy ołtarz z 1. poł. w. XVII z obrazami: św. Stanisława bpa z r. 1631, przemalowanym, śś. Agnieszki i Barbary w uszach oraz Narodzin Matki Boskiej w predelli, z tegoż czasu; po bokach, brakującego zwieńczenia, dwie rzeźby aniołów. Dwa lichtarze cynowe barokowe.

2. Być może z w. XX lub gruntownie restaurowana. Położona na brzegu rzeczki Szumki, częściowo na podmurowaniu, częściowo na palach. Drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana. Prostokątna z trójbocznym zamknięciem od strony zachodniej, wokół pomost. Dach dwuspadowy z wydatnym okapem ponad pomostem, wsparty na słupach z wieżyczką na sygnaturkę. Znajduje się w niej barokowy ołtarz zw. XVIII z obrazem św. Stanisława bpa. Ołtarzyk z obrazami śś. Stanisława bpa, Antoniego i Franciszka koniec w. XVIII, ludowy.

3. Kapliczki przydrożne. Na terenie parafii stoi kilka zabytkowych kapliczek, np. około 200 m od kościoła na miejscu starej z r. 1768 wzniesiono nową, we Floriance rzeźbiona w drzewie, stara kapliczka dębowa w Kukiełkach, kamienna kapliczka z r. 1866 w Majdanie Kasztelańskim, kamienna kapliczka w Tarnowoli (r. 1862). Ponadto są kamienne figury we wsiach: Aleksandrów (św. Stanisław), Brzeziny (św. Mikołaj), Tarnowola.

C. Cmentarz parafialny naprzeciwko kościoła, czynny, założony na pocz. w. XIX, w kształcie wydłużonego czworoboku o pow. 2,8 ha, podzielony na kwatery, ogrodzony sztachetowym płotem drewnianym przy betonowych słupach, bramy drewniane sztachetowe przy murowanych z białej cegły słupach, otynkowanych.

D Parafialne Muzeum Wsi utworzone w 2000 roku

E Letnia scena – amfiteatr wybudowana w 2000 roku w związku z organizowanymi Festiwalami Piśni Maryjnej

O d p u s t y:

św. Stanisława BM (8 V),

św. Antoniego (13 VI),

MB Anielskiej (2 VIII),

św. Franciszka (4 X).

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 8.00, 10.00, 12.00

Księgi metrykalne:

chrztów: od r. 1694

małżeństw: od r. 1694

zmarłych: od r. 1694

Kronika parafialna: od r. 1947

Proboszcz: ks. Tadeusz Sochan, 1946, 1984, 1999

Lista proboszczów: O. Antoni Terlecki (OFMConv), O. Antoni Grudziński (OFMConv), O. Franciszek Zawadzki (OFMConv), O. Hieronim Zieliński (OFMConv), O. Sykstus Ulkanowski (OFMConv), O. Innocenty Wagner (OFMConv), O. Teofil Rysowski (OFMConv), O. Augustyn Gwadzieński (OFMConv), O. Cyprian Majchycki (OFMConv), O. Tomasz Sienkiewicz (OFMConv), O. Fidelis Brudnicki (OFMConv), O. Aleksy Budzyński (OFMConv), O. Prosper Ostkowski (OFMConv), O. Aleksander Rutkiewicz (OFMConv), O. Tomasz Wyszkowski (OFMConv), O. Franciszek Zawadowski (OFMConv), O. Piotr Krassowski (OFMConv), O. Ambroży Chudzicki (OFMConv), O. Ambroży Gosztyński (OFMConv), O. Tomasz Bakał (OFMConv), O. Szymon Gałecki (OFMConv), ks. Franciszek Klicki (1866 – 1900), ks. Wiktoryn Kwarciński (1900 – 1919), ks. Hieronim Brzóz (1919 – 1921), ks. Antoni Chotyński (1921 – 1929), ks. Błażej Nowosad (1929 – 1935), ks. Jan Mróz (1935 – 1946), ks. Ludomir Tutlis (1946 – 1961) ks. Aleksander Siwek (administrator: 1961 – 1962), ks. Wincenty Marciniewicz (1962 – 1992), ks. Stanisław Budzyński (1992 – 1995), ks. Andrzej Pikula (1995 – 1999), ks. Tadeusz Sochan (1999 -

Powołania z terenu parafii: ks. Zbigniew Borowski (archidiec. lubelska), ks. Jan Kukiełka (archidiec. lubelska), ks. Antoni Socha (archidiec. lubelska), ks. Zbigniew Koman (archidiec. warszawska), O. Józef Zawada (OCD) br. Wiesław Osuch (TCh), ks. Sławomir Korona, s. Czesława Bil (józefitka), s. Gabriela Droździel (CSS), s. Zofia Kukiełka (USJK – doktorant KUL), s. Dorota Mostowska (Instytut Sióstr Misjonarek pw. MB Miłosierdzia w Turynie), s. Józefa Szabat (USJK), s. Teresa Torba (FMM), s. Irena Danuta Ziomek (CSDP), s. Magdalena Marzec (Dominikanka)

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: Koła Żywego Różańca, chór, schola, młodzieżowa grupa modlitewna, rada duszpasterska i parafialna, III Zakon św. Franciszka, parafialny zespól charytatywny, ministranci

Szkoły istniejące na terenie parafii: Szkoła Podstawowa w Aleksandrowie I, Szkoła Podstawowa w Górecku Starym