Костел Вознесіння богородиці

Nabróż – par.Wniebowzięcia N.M.P.

Kol. Nabróż 24, 22-650 Łaszczów,

tel. 0-84/643-72-43

Proboszcz: ks. Waldemar Malinowski (1958-1983-1994)

Wikariusz: ks. Cezary Błaszczuk (1967-1996-2004)

Do parafii należą miejscowości: Dobużek, Kmiczyn, Kryszyn, Łykoszyn, Mołożów, Nabróż, Stara Wieś, Tuczapy.

Kościoł filialny: Stara Wieś

Odpust: 16 VII

Liczba mieszkańców: 2900

Historia parafii:

Erekcja parafii w Nabrożu miała miejsce dnia 15 listopada 1411 roku. W tym samym dniu dziedzic Nabroża i Miętkiego, Jan Sumik (Sumnik, Sząpink) wraz z żoną Agnieszką, ufundował świątynię w tej miejscowości.

Kościół został nazwany imionami Najświętszej Maryi Panny, świętych: Jana Apostoła, Mikołaja, Małgorzaty, Katarzyny, Barbary, Doroty i Wszystkich Świętych.

W średniowieczu Nabróż należał do diecezji chełmskiej. Nie wchodził on w skład parafii grabowieckiej, gdyż nie znajduje się w dokumencie jej uposażenia. Być może należał do parafii małoniskiej lub rzeplińskiej. Ponieważ jednak olbrzymia większość wsi w ziemi bełzkiej była własnością książęcą stąd wieś Nabróż mogła należeć również do parafii bełzkiej lub tyszowieckiej.

Po I rozbiorze Polski znaczna część diecezji chełmskiej przeszła pod administrację Przemyśla (w latach 1772-1808) i wtedy to powstał dekanat tyszowiecki. Parafia Nabróż, podobnie jak sąsiednia w Łaszczowie, weszła w jego skład. Od roku 1805 należała do nowo powstałej diecezji lubelskiej. W wyniku wojny w 1809 roku Austriacy ustąpili przed armią księcia Józefa, cała diecezja lubelska znalazła się w granicach Księstwa Warszawskiego, odzyskując dekanaty, które po I rozbiorze zostały dołączone do diecezji przemyskiej: hrubieszowski, tyszowiecki, zamojski. Po roku 1865 parafia Nabróż weszła w skład dekanatu tomaszowskiego (nie było już dekanatu tyszowieckiego).

Dnia 11 lutego 1947 roku biskup lubelski wydał dekret ustanowienia dekanatu tyszowieckiego. W jego skład weszły z dekanatu tomaszowskiego: Czartowiec, Dub, Komarów, Łaszczów, Nabróż, Nowosiółki, Perespa, Rzeplin, Tyszowce, Wiszniów, Zubowice, z dekanatu hrubieszowskiego: Mircze, Oszczów, Sahryń, Turkowice.

Dnia 25 marca 1992 roku. Ojciec Święty Jan Paweł II, bullą “Totus tuus Poloniae populus”, ustanowił nowy podział administracyjny diecezji w Polsce. Powstała wówczas między innymi diecezja zamojsko-lubaczowska, w skład której weszła parafia w Nabrożu.

Od 1995 roku parafia Nabróż należy do dekanatu łaszczowieckiego.

Pierwsza wiadomość wskazująca na miejscowości należące do parafii w Nabrożu zawarta jest w rejestrze poborowym z 1531 roku, który wymienia następujące wsie: Nabróż, Tuczapy, Szypice (dziś Stara Wieś), Wiszniów, Łykoszyn, Dutrów, Miętkie, Modryń, Mircze, Wasylów, Kryszyn i Mołożów. Jednakże już z dokumentu erykcyjnego można wnioskować, iż do parafii tej należały obie wsie fundatora, to jest: Nabróż i Miętkie. Parafia ta najprawdopodobniej objęła też Kmiczyn i Dutrów, gdyż podczas uroczystości poświęcenia kościoła i sporządzania aktu fundacyjnego byli obecni w Nabrożu Mścisław i Dobiesław z Kmiczyna oraz Tomasz i Andrzej z Dutrowa.

W chwili wystawienia aktu erekcyjnego parafii w Nabrożu, w dniu 15 listopada 1411 r., został konsekrowany także kościół, przez biskupa włodzimierskiego Grzegorza. Świątynia pw.: Najświętszej Maryi Panny, świętych: Jana Apostoła, Katarzyny, Doroty, Małgorzaty i Barbary oraz Wszystkich Świętych spłonęła.

Następne świątynie drewniane wzniesione prawdopodobnie w roku 1596 i przed rokiem l671 uległy również zniszczeniu. Kościół murowany z r. 1684, z fundacji Samuela Łaszcza, stolnika buskiego, właściciela Łaszczowa i Tuczap, konsekrowany przez bpa chełmskiego Stanisława Święcickiego 2 lipca 1690 r. Rozbudowany i przebudowany gruntownie w latach: 1901-5. przez archidiec. Szymańskiego z Lublina, z zatarciem cech stylowych. Po częściowym spaleniu w r. 1944, odnowiony w r. 1951. Orientowany. Murowany z cegły, otynkowany. Jednonawowy. Nawa prostokątna, czteroprzęsłowa, przedłużona od strony zachodniej o jedno przęsło w latach: 1901-5, z prezbiterium dwuprzęsłowym zamkniętym półkoliście. Przy prezbiterium zakrystie: od strony północnej dawna, od południa nowa zapewne z lat: 1901-5, z przedsionkiem. Przy wschodnich przęsłach nawy od północy i południa czworoboczne kaplice. Ściany nawy i prezbiterium podwyższone, o nowych podziałach i podwyższonych oknach w latach: 1901-5. W przejściach z nawy do kaplic pierwotne portale barokowe. W zakrystii północnej dawne sklepienie kolebkowe z lunetami. Drzwi w kaplicy południowej drewniane ze starymi okuciami być może z w. XVIII. Dachy dwuspadowe, kryte blachą.

W nowym ołtarzu głównym obraz Matki Bożej Szkaplerznej z w. XVIII (?), na zasłonie obraz MB Wniebowziętej. Ołtarze boczne: lewy z obrazem MB Częstochowskiej, prawy z obrazem Jezusa Miłosiernego. Krucyfiks ludowy z 1. poł. w. XIX. Nagrobek Antoniego i Ksawery Horodyskich (bez daty), fundacji córki Tekli z Horodyskich Drohojowskiej, klasycystyczny z 1. poł. w. XIX, kamienny, w kształcie dwóch strzaskanych kolumn z marmurowymi tablicami. Pamiątkowa tablica fundacji kościoła z r. 1684 przez Samuela Łaszcza stolnika buskiego, z herbem Prawdzic i literami SL NT SB RI KM. Sygnaturka z r. 1848.

Organy wyk. przez Kazimierza Sobiechowskiego z Bydgoszczy. Dzwony (trzy) poświęcony, 16 VII 1980 r., przez bpa Zygmunta Kamińskiego.

Cmentarz kościelny otoczony od strony północnej, południowej i wschodniej starym murem z wnękami; odnowionym w latach: 1901-5.

B. Obraz Matki Bożej Szkaplerznej.

Nie jest znana dokładna data powstania obrazu, ani autor. Datuje się go na wiek XVIII. Przedstawia Madonnę w półpostaci, w prawej dłoni trzyma ona stylizowany kwiat, zaś lewą ręką obejmuje Dzieciątko, trzymając jednocześnie szkaplerz. Dzieciątko prawą dłoń unosi w geście wskazującym na Matkę Bożą, a w lewej trzyma księgę. Takie ujęcie ikonograficzne należy do typu Matki Bożej Szkaplerznej. Postacie obrazu charakteryzują się subtelnym modelunkiem twarzy. Przykryte są XIX wieczną drewnianą sukienką, pozłacaną i rzeźbioną. Na głowach Madonny i Dzieciątka znajdują się pozłacane korony, wykonane z metalu, mocno rzeźbione, wysadzane drobnymi, bezbarwnymi szkiełkami. Korony podklejane są jasno czerwonym płótnem.

Od wielu lat obraz ten otaczany jest szczególnym kultem wiernych. Świadczą o tym piesze pielgrzymki i liczne wota. Wśród nich znajduje się ok. 60 wot jeszcze z okresu wojen napoleońskich.

C. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

1. Stara Wieś. Dawna cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia NMP.

2. Kaplica grobowa rodziny Rakowskich, na cmentarzu grzebalnym. Wzniesiona ok. r. 1850. Późnoklasycystyczna. Murowana z cegły, otynkowana. Prostokątna z przedsionkiem od tyłu, z którego wejście do krypty. Wewnątrz pozorne sklepienie kolebkowe. Zewnątrz od frontu i tyłu boniowana, elewacje boczne rozczłonkowane pilastrami. Dach dwuspadowy, kryty blachą.

3. Kaplica św. Antoniego w Kryszynie z r. 1846

4. Kaplica św. Franciszka z Kryszynie z pocz. w. XX

5. Pomnik poległych powstańców styczniowych w Mołożowie

6. Figura Matki Bożej w Nabrożu z w. XIX

7. Figura MB w Dobużku z pocz. w. XX

D. Cmentarze:

1. Cmentarz grzebalny w pobliżu kościoła, założony ok. 1847 r., czynny

2. Cmentarz prawosławny, wcześniej greckokatolicki, w Kmiczynie, nieczynny

3. Cmentarz prawosławny, wcześniej greckokatolicki, w Łykoszynie, nieczynny

4. Cmentarz prawosławny w Nabrożu, nieczynny Odpusty:

MB Wspomożycielki Wiernych (24 V)

MB Szkaplerznej (16 VII)

MB Bolesnej (15 IX)

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 8.00, 10.00, 11.30 (filia), 13.00

Księgi metrykalne:

chrztów od r. 1786

małżeństw od r. 1786

zmarłych od r. 1786

Kronika parafialna: 1946 – 1975 i od r. 1994

Lista proboszczów: ks. Jan (1424), ks. Stanisław (1455), ks. Maciej (1470), ks. Maciej (1482 – 1494), ks. Krzysztof Krzywicki (1596), ks. Ludwik Piwko (I. poł. w. XVII), ks. Stanisław Teleżyński (I. poł. w. XVIII), ks. Józef Wydżga (II. poł. w. XVIII), ks. Klemens Bazyli Ubysz (1791 – 1806), ks. Józef Zamiechowski (1811 – 1816), ks. Stanisław Pogonowski (1817 – 1851), ks. Adam Goławski (1851 – 1875), ks. Franciszek Goławski (1875 – 1888), ks. Tomasz Stachowicz (1888), ks. piotr Szuszkowski (1889 – 1891), ks. Zbuć (1891), ks. Wiktor Suski (1891 – 1902), ks. Wiktor Czerkawski (1902 – 1906), ks. Ignacy Domański (1906), ks. Ryszard Słabczyński (1908), ks. Bronisław Kucharski (1908), ks. Antoni Gryczyński (1909 – 1927), ks. Józef Tomza (1927 – 1928), ks. Władysław Jacniacki (1928 – 1943), ks. Edward Wiśniewski (1943 – 1945), ks. Aleksander Hawryluk (1946 – 1947), ks. Wacław Cieślicki (1947 – 1957), ks. Antoni Peret (1957 – 1960), ks. Stanisław Mamczarz (1960 – 1973), ks. Eugeniusz Kościółko (1973 – 1977), ks. Zdzisław Leśniowolski (1977 – 1994)

Powołania z terenu parafii: ks. Stanisław Szatkowski (archidiec. lubelska), s. Wanda Słomiana (USJK), s. Maria Słomiana (USJK), br Janusz Łukasiewicz (OFM), al. Tomasz Markowski (II rok WSD)

Księża pochowani na miejscowym cmentarzu: ks. Stanisław Pogonowski, ks. Adam Goławski, ks. Władysław Jacniacki

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: Koła Żywego Różańca, ministranci, chór, parafialny zespół charytatywny

Liczba katolików: 2860

Szkoły istniejące na terenie parafii: Szkoła Podstawowa w Nabrożu, Szkoła Podstawowa w Starej Wsi, Szkoła Podstawowa w Łykoszynie