Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Будь гордий з того, що Ти є спадкоємцем боротьби
за славу Володимирового тризуба

Богдан Хмельницький

?

2005 р. Довідка

Olchowiec – cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja

Cerkiew w Olchowcu pod wezwaniem Przeniesienia Relikwii Św. Mikołaja z Myr Licejskich do Bari jest małą orientowaną świątynią o konstrukcji zrębowej. Trójdzielna – składa się z prezbiterium z zakrystią, nawy i małego babińca z przedsionkiem. Dachy kalenicowe, kryte blachą, zwieńczone kopułami z oryginalnym krzyżami z kolorowymi szkiełkami. Do cerkwi prowadzi zabytkowy, kamienny mostek o ciekawej architekturze.

Pierwsza informacja o cerkwi w Olchowcu pochodzi sprzed roku 1792, kiedy to postawiono (przeniesiono z Węgier?) pierwszą maleńką cerkiewkę. W kilka lat później zostały zakupione do świątyni 3 dzwony (najmniejszy zachował się do dnia dzisiejszego, po wojnie był zabrany do Dukli, ale w latach 60-tych wrócił do Olchowca, drugi, podczas drugiej wojny światowej został odwieziony Niemcom na kontyngent do Żmigrodu, a trzeci, średni prawdopodobnie został zakopany gdzieś koło cerkwi przez ludzi, którzy później wyjechali z Olchowca na Ukrainę).

W 1934 roku mieszkańcy zaczęli budować nową, większą cerkiew w pobliżu starej świątyni. Starą cerkiew rozebrano dopiero po ukończeniu nowej. Cerkiew postawiono, ale nie wykończono, nie wybudowano trzeciej kopuły a w środku zabrakło chóru. Podczas okupacji i pobliskich walk frontowych cerkiew została poważnie zniszczona. Kule uszkodziły dach i ściany, a jeden pocisk zniszczył cały róg cerkwi powodując pożar, który strawił kompletny ikonostas. Podczas wojny zginęły też wszystkie księgi i przybory liturgiczne.

Po wojnie z wielkim trudem rozpoczęto przywracać cerkiew do takiego stanu, aby można było odprawiać nabożeństwa, ale niestety nie można było odprawiać liturgii w greckokatolickim obrządku. W 1949 roku cerkiew przeszła pod władanie kościoła rzymskokatolickiego. Na początku lat 50-tych mało co nie doszło do jej rozebrania. Przyjechali traktorami robotnicy z POM-u w Miejscu Piastowym, z zamiarem rozbiórki cerkwi i wykorzystaniem materiałów do postawienia zabudowań dla swoich maszyn. Na szczęście mieszkańcy Olchowca nie dopuścili do jej zniszczenia.

Po tym wszystkim ludzie zaczęli robić składkę na stolarza, by wstawić okna i tym samym przywrócić świątynię do użytku. Niestety środków nie starczało i trzeba się było zwracać o pomoc do Łemków mieszkających za oceanem. Po 1956 roku założono podłogę, naprawiono dach, oszalowano ściany deskami i wtedy też rozpoczęto (nielegalnie) odprawiać liturgię w greckokatolickim obrządku. Parocha, o. Iwana Wysoczańskiego przywożono furmankami aż z Krempnej.

Dzięki pomocy Łemków z za oceanu udało się zebrać fundusze na ikonostas, którego dotychczas w cerkwi brakowało. W latach 80-tych A. Stefanowski z Zielonej Góry Napisał (namalował) ikonostas, jednak przez dwa lata był problem z uzyskaniem zgody na jego zamontowanie (zamontowano go i tak bez zgody biskupa – przymocowano go prowizorycznie do konstrukcji z drewnianych listew, nie tworząc ram ikonostasu).

W 1992 roku parochem zostaje o. Julian Krawiecki, który osiada w Zyndranowej i natychmiast zaczyna czynić starania o dalszy remont cerkwi. Cały dach pokryto nową blachą, wymieniono podłogę, część ścian, drzwi i okna, zrobiono nowe ławki i inne elementy cerkiewnego wystroju.

W 2000 roku cerkiew wróciła pod władanie greckokatolickiego władyki w Przemyślu i dziś jest użytkowana przez oba wyznania.

W miejsce ikonostasu autorstwa A. Stefanowskiego, który trafił do nowej cerkwi w podprzemyskich Gajach, natomiast w zamian ze składu ikon w Łańcucie do Olchowca trafiły XVIII-wieczne ikony z nieistniejących cerkwi w Ruszelczycach i Leszczawce. Kolejnym etapem rozbudowy cerkwi było zamontowanie witraży oraz dobudowanie przedsionka. Prace konserwatorskie są nadal kontynuowane.

Warto odwiedzić Olchowiec w sobotę i niedzielę najbliższą świętu Przeniesienia Relikwii Św. Mikołaja czyli 22 maja. W tych to dniach odbywa się reaktywowany w 1991 roku uroczysty odpust zwany kermeszem. Prócz uroczystości religijnych (nabożeństwa i procesje) w tych dniach odbywają się również zabawy taneczne i koncerty muzyki ludowej, którym towarzyszy dobra zabawa.

Джерело: