2005 р. Довідка

Świątkowa Wielka – dawna cerkiew greckokatolicka

Dziś ta dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem św. Michała Archanioła, po przejęciu w 1986 roku przez kościół katolicki jest filią parafii w Desznicy.

Cerkiew wzniesiono prawdopodobnie w 1757 roku (widoczna data na nadprożu portalu zachodniego) z inicjatywy właściciela wsi Piotra Paszkiewicza.

Od czasu powstania wielokrotnie remontowana oraz przebudowywana (w latach 1796, 1826-1828, 1896, w 1914 odnawiano wieżę-dzwonnicę, po 1933 roku dobudowano zakrystię). Dzisiejszy jej wygląd odbiega od pierwowzoru, który powstał w XVIII wieku.

Po 1947 roku nieużytkowana, dopiero po przejęciu przez kościół katolicki w 1986 roku, przystąpiono do remontu. W pierwszej kolejności wymieniono pokrycie dachów i ścian a od 1991 roku rozpoczęto odnawianie polichromii pochodzącej z drugiej połowy XVIII wieku. W miejsce oryginalnego ikonostasu (na początku lat 50-tych w cerkwi znajdowały sie dwa ikonostasy, jeden XVIII-wieczny spełniający swoja rolę, a drugi złożony w częściach na strychu – żaden z nich nie przetrwał, zostały rozkradzione), wstawiono barokowy ołtarz z XVIII wieku z nowym obrazem Serce Jezusa. Zachowane cokoły dawnego ikonostasu, tworzą dziś skromne ołtarze boczne.

Na ścianie nawy, umieszczony jest cudem zachowany krzyż będący zwieńczeniem dawnego ikonostasu a także ocalały fragment ikony przedstawiającej Sąd Ostateczny.

We wnętrzu świątyni zwraca uwagę bardzo bogata polichromia z połowy XVIII wieku pokrywająca ściany, kopuły oraz strop babińca. Warto zwrócić na malowidło na stropie babińca przedstawiające proroka Eliasza na rydwanie zaprzężonym w konie. Ten święty był na Rusi otoczony szczególnym kultem a w ludowych wierzeniach przypisywano mu władztwo nad piorunami (odgłosy grzmotu były utożsamiane z pędzącym rydwanem proroka Eliasza

Cerkiew trójdzielna, z zakrystią przy prezbiterium od strony północnej. Wieża słupowo-ramowa (słupy obejmują babiniec) o ścianach pochyłych, wokół wieży zachata z kruchtą. Nad nawą i prezbiterium kopuły namiotowe, dwukrotnie łamane. Hełm wieży i zwieńczenia kopuł, baniaste z pozornymi latarniami. Na gzymsach widoczne ślady kolorowej farby, będącej pozostałoscią po dawnym malowaniu całej świątyni.

Cerkiew bardzo łatwa do odnalezienia, stoi w centrum wsi przy drodze a o klucze do świątyni można pytać w domu oznaczonym numerem 27 (350 metrów w stronę Krempnej).

Джерело: