Церква Покрови

Tereszpol – par. M.B. Częstochowskiej

ul. Długa 311, 23-407 Tereszpol,

tel. 0-84/687-60-12

Proboszcz: ks. Antoni Gębala (1955-1980-1998)

Wikariusz: ks. Władysław Łukiewicz (1975-2000-2007)

Rezydent: ks. Jan Mackiewicz (1923-1955-1998)

Do parafii należą miejscowości: Bukownica, Lipowiec, Panasówka, Szozdy, Tereszpol, Tereszpol-Kukiełki (część), Tereszpol-Zaorenda, Tereszpol-Zygmunty.

Kościoły filialne: Lipowiec

Odpust: Uroczystość MB Częstochowskiej, Przemienienia Pańskiego, Uroczystość NSPJ

Liczba mieszkańców: 3500

Historia parafii:

Już w w. XVII w Tereszpolu istniała parafia unicka. Należała do unickiej diecezji chełmskiej (dekanat Szczebrzeszyn). Do tej parafii należał również kościół unicki w Czarnymstoku (obecnie miejscowość na terenie parafii Trzęsiny). Parafia uposażona przez rodzinę Zamoyskich. W r. 1874 parafia unicka została skasowana, a na jej miejsce utworzono prawosławną. Istniała ona do r. 1915. W r. 1918 bp lubelski wyznaczył ks. Antoniego Kotyłłę do zorganizowania parafii łacińskiej. Została ona erygowana, 10 II 1919 r., przez bp. Mariana Fulmana i włączona do dekanatu szczebrzeszyńskiego (obecnie dekanat józefowski). W r. 1926 wybudowano plebanię. Na terenie parafii działało bractwo różańcowe i bractwo Drogi Krzyżowej. Od dawna istnieje przy parafii niewielka biblioteka. Ciężkim okresem była II wojna światowa, w czasie której zginęło 318 parafian w obozach, więzieniach i w czasie akcji pacyfikacyjnych (np. 1 VI 1943 r. doszczętnie spalono wieś Sochy; zginęło 145 mieszkańców). W r. 1979 odłączono od parafii wieś Sochy, przyłączając ją do parafii Zwierzyniec.

Pierwszy kościół, wybudowany jeszcze w okresie unickim, wznosił się na wzgórzu zwanym obecnie “cerkiewskim” i nosił tytuł MB Protekcji (dzisiaj na tym miejscu znajduje się stara figura). Kolejny kościół drewniany istniał do roku 1851. Wtedy staraniem i kosztem ordynacji zamojskiej oraz miejscowych parafian wybudowano nowy kościół, istniejący do dnia dzisiejszego. W latach: 1875-1915 zamieniony na cerkiew prawosławną, a po I wojnie światowej oddany katolikom obrządku łacińskiego (wtedy otrzymał wezwanie MB Częstochowskiej). W latach: 1952-1957 był gruntownie przebudowany i rozbudowany (ks. Feliks Gąska). Pracami kierował inż. archidiec. Adam Klimek. W r. 1971 przeprowadzono malowanie. W roku 2006 wymieniono okna na nowe – aluminiowe.

Kościół murowany z kamienia i cegły, trzynawowy, przy prezbiterium z jednej strony zakrystia, a z przeciwnej – kaplica, jedna wieża. Świątynia wyposażona w oparz drewniany wykonany w r. 1936 (restaurowany w latach 80.), kamienna chrzcielnica z 1955 r. Obok kościoła około r. 1851 wybudowano dzwonnicę murowaną, 2 dzwony zostały wykonane w Przemyślu. Na placu przykościelnym stoi figura MB Niepokalanej. Parkan kościelny wykonany z kamienia józefowskiego.

B. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

1. Kościół filialny, pw. Miłosierdzia Bożego, w Lipowcu, z r. 1984, drewniany, wg projektu inż. Stanisława Ciechana z Lublina. Poświęcony w r. 1984 przez bpa Jana Śrutwę, ówczesnego biskupa pomocniczego w Lublinie. Dach kryty blachą.

Odpust – w niedzielę przed urocz. Najśw. Serca Pana Jezusa.

2. Kapliczki przydrożne (2) i 27 figur i krzyży przydrożnych

C. Cmentarze:

1. Cmentarz rzymskokatolicki, dawniej greckokatolicki i prawosławny w Tereszpolu, założony w r. 1851, czynny, w kształcie wydłużonego pięcioboku o pow. 1,8 ha, podzielony na kwatery, w części północnej nagrobki prawosławne, ogrodzony: od strony kościoła kamiennym murem, od północy betonowymi elementami ażurowymi, z pozostałych stron drewniany płot sztachetowy przy betonowych słupkach.

2. Mogiła zbiorowa powstańców z r. 1863 w Panasówce, na wzgórzu “Polak”. 3 IX 1863 r. oddział powstańczy pod dowództwem gen. “Lelewela” Borelowskiego zadał klęskę Rosjanom. 5 IX 1999 r. w 136 rocznicę bitwy odsłonięto i poświęcono pomnik. Poświęcenia dokonał bp Jan Śrutwa.

Odpusty:

Przemienienia Pańskiego (6 VIII)

MB Częstochowskiej (26 VIII).

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 8.00, 9.30, 10.45 (filia), 12.00

Księgi metrykalne:

chrztów od r. 1826

małżeństw od r. 1853

zmarłych od r. 1826

Kronika parafialna od r. 1942

Lista proboszczów: ks. Antoni Kotyłło (1918 – 1919), ks. Jan Jóźwiak (1919 – 1928), ks. Julian Kiliński (1928 – 1944), ks. Franciszek Sysa (1944 – 1947), ks. Hieronim Świś (1947), ks. Feliks Gąska (1947 – 1968), ks. Jan Mackiewicz (1968 – 1998)

Powołania z terenu parafii: ks. Józef Pieczykolan (SVD), ks. Jan Kiesz, ks. Adam Lewandowski (archidiec. lubelska), ks. Mirosław Sitarz (archidiec. lubelska), ks. Tadeusz Guz (archidiec. lubelska), ks. Jacek Borowiec, s. Leokadia Skóra (FMM), s. Romana Mielnik (OSBap), s. Anna Nowak (SMBB), s. Lucyna Litwin (USJK), s. Sabina Maciocha (SS. Misjonarki Krwi Chrystusa), s. Renata Szawara (SSPC)

Księża pochowani na miejscowym cmentarzu: ks. Franciszek Pieczykolan

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: ministranci, schola dziecięca i młodzieżowa, Koła Żywego Różańca, Rada Duszpasterska, III Zakon św. Franciszka, parafialny zespół charytatywny, szkolne koła Caritas, KSM, Apostolstwo Dobrej Śmierci

Szkoły istniejące na terenie parafii: Zespół Szkół Samorządowych im. Jana Pawła II w Tereszpolu – Zaorendzie, Zespół Szkół Samoprzadowych im. Henryka Sienkiewicza w Tereszpolu – Kukiełkach, Szkoła Podstawowa w Lipowcu