Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Ні просьби, ні грозьби, ні тортури, ані смерть
не приневолять тебе виявити тайни

Богдан Хмельницький

?

Палац

Палац

Розмір зображення: 700:524 піксел

Pałac w Siarach

Siary są niewielką wsią leżącą pośród wzniesień Beskidu Wyspowego niespełna pięć kilometrów na południe od Gorlic. Wieś założona została w 1388 roku na prawie magdeburskim. Pod koniec XVIII wieku należała do Ewerysta Kuropatnickiego, autora «Geografii, albo dokładnego opisania Królestwa Galicji i Lodomerii», który postawił w niej usytuowany nad rzeczką Wysówką dwór. Sto lat później dwór ów wraz z należącym doń majątkiem objął w drodze kupna przedsiębiorca naftowy, właściciel kilku szybów Władysław Długosz. Władysław Długosz /1864-1937/ był synem sędziego powiatowego w Krakowie. W 1887 roku podjął pracę w przemyśle naftowym jako zwykły wiertacz aby po pięciu latach zostać kierownikiem technicznym spółki Berheim i McGarvay, a później znaczącym w Galicji przemysłowcem. Związany z ruchem ludowym i PSL w 1911 roku został posłem do sejmu wiedeńskiego i członkiem Rady Państwa – ministrem do spraw Galicji. W 1918 roku zaś członkiem Komisji Likwidacyjnej, a następnie prezesem Państwowej Rady Naftowej.

Osiągnąwszy dość wysoki status majątkowy zastąpił Długosz kupiony od swego wuja, (a zarazem ojca swej żony Kamili), Władysława Dembowskiego dwór niezbyt wielkim, ale okazałym neobarokowym pałacem , zbudowanym i rozbudowywanym w latach 1900-1937.

Pałac Długoszów w Siarach wzniesiony został w oparciu o projekt opracowany w wiedeńskim atelier architektonicznym Fellnera i Helmera, w którym powstały m.in. plany przebudowy teatru zamkowego w Łańcucie, teatrów w Cieszynie i Toruniu oraz pałacu Goetzów w podbrzeskim Okocimiu. Jest on parterowy wprawdzie, ale o szeroko rozwiniętym planie i urozmaiconej bryle, ukształtowanej przez frontowy portyk, ryzality holu wejściowego i owalnej sali, poprzedzone balkonami facjaty o owalnych lukarnach oraz mansardowe dachy. Wielości form architektonicznych pałacu sekunduje bogaty wystrój jego elewacji, przydający mu wygląd wielkopańskiej rezydencji z XVIII wieku. Składają się nań wielkie, schodzące do posadzek wnętrz okna typu porte-fénetre o misternej stolarce i wymodelowanych w tynku ramach, pilastry i lizeny, gzymsy oraz fantazyjne kraty balustrad balkonowych.

Równie efektownie jak zewnętrzna strona pałacu prezentują się jego obszerne, jasne wnętrza, z których najokazalszymi są wielki hol wejściowy ze schodami o marmurowej balustradzie, prowadzącymi do pomieszczeń poddasza oraz dawna sala balowa. Większość z nich zdobią intarsjowane boazerie, stiukowe dekoracje plafonów, układane w geometryczne wzory posadzki, stylowa stolarka oraz różnego kształtu piece kaflowe i kominki.

Okazały budynek usytuowany jest na wysokiej, pionowo spadającej w dolinę Sękówki skarpie. Pałac otoczony jest pięknym parkiem z licznymi starodrzewami,w którym królują wiekowe dęby, strzeliste świerki i szerokolistne platany, wspaniałą pergolą, kordegardą, fontanną i grupą posągów antycznych postaci mitologicznych. Uroku dodaje staw z wyspą. W czasie wojny pałac uległ zniszczeniu, po wojnie skonfiskowany przez państwo i przekazany dyrekcji Stadniny Koni Huculskich. W latach 80-tych mieścił się w nim ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy dla pracowników rolnych oraz filia sanatorium z Wapiennego.

Obecnie stanowi własność prywatną Pana Edwarda Brzostowskiego.

Джерело:

Siary – pałac Władysława Długosza

Kategoria: Pałace i dworki

Miejscowość: Siary

Wyjeżdżając z Gorlic w kierunku Koniecznej, pierwszą miejscowością za miastem jest niepozorna wieś Siary. Nowo wyremontowana droga do Koniecznej, rozrzucone wzdłuż drogi zabudowania i niepozorna, odrapana wręcz odpychająca brama wjazdowa do «jakiegoś» parku. Większość odwiedzających te strony lekceważy ten sygnał myśląc «… stare, odrapane, pewnie nic nie warte… « i wygląda, że gospodarzom obiektu udaje się osiągnąć to co było ich celem…spokój i brak zainteresowania obiektem. Warto jednak na przekór, zatrzymać sie przy drodze i przekroczyć bramę wjazdową…by znaleźć się w innym świecie. Piękna, opadająca lekko w dół aleja parkowa, zadbany park z e strumieniem, oczkami wodnymi, fontannami, rzeźbami… a na końcu pałac, pałac jakby z innej epoki, z innego miejsca; całkowicie nie pasujący do wszystkiego co jest nam znane w Beskidzie Niskim.

Na końcu alejki, w całkiem niezłej kondycji, prezentuje nam się pałac wybudowany około 1900 roku przez Władysława Długosza – magnata naftowego, działacza PSL, posła na Sejm Galicyjski w Wiedniu, senatora II Rzeczpospolitej. Od czasu powstania na przełomie wieków przez następne lata ciągle rozbudowywany i przebudowywany. W kolejnych latach powstawały: kordegarda (pomieszczenie dla straży pałacowej, odwach, zazwyczaj w pobliżu głównej bramy), brama, fontanna w parku, oranżeria a w 1920 roku powstała przed pałacem okazała pergola z rzędem słupów, na których dzięki mało widocznej konstrukcji pnie sie kilka gatunków roślin. Pergolę przyozdabiają liczne, wzorowane na antyku rzeźby. W ten sam sposób przyozdobiono też mur oraz parkowe sadzawki z rzeźbami Neptuna. Zadbanych parkowe alejki zdobione są pięknymi wazonami, kolumnami pokrytymy wypukłymi reliefami przedstawiającymi sceny rodzajowe, antyczne postacie i częste motywy roślinne. Inspiracją, widoczną w tej obfitej dekoracji architektonicznej, częstym stosowaniu stylizowanych roślin oraz częstym stosowaniu płynnych, wijących się linii na elewacji był barok, rokoko i secesja wiedeńska. Wnętrza to bardzo bogato zdobione pokoje o nieco eklektycznym charakterze.

Budowla jest obiektem unikatowym w skali kraju i poprzez osobę byłego gospodarza zwiazana z historią przemysłu naftowego.

Podczas wojny służył Niemcom, jako kwatera dla jednostek Wehrmachtu a po II wojnie światowej obiekt upaństwowiono (a jakże!) i przekazano stadninie koni w Siarach, która w latach następnych została przeniesiona do Gładyszowa a dziś do Regetowa. Jednak ten okres to upadek całego kompleksu. Zarośnięty park, dziurawy, nieremontowany dach, oszczędne ogrzewanie, doprowadziły ten kompleks na skraj ruiny. W latach 80-tych w pałacu mieścił się ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy dla pracowników rolnych oraz filia sanatorium z Wapiennego. Od 1996 roku nowi właściciele rozpoczęli remont generalny i mimo burzliwych dziejów tych ostatnich 8-miu lat, śmiałych planów i dziwnych ludzi przewijających sie przez aleje parkowe, dziś obiekt prezentuje sie całkiem okazale i co najważniejsze jeszcze jest dostępny… choć by zobaczyć wnętrza trzeba sporo się naprosić gospodarza obiektu.

Джерело: