Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Пам’ятай про великі дні наших Визвольних змагань

Богдан Хмельницький

?

Церква Воздвижения

Церква Воздвижения

Розмір зображення: 800:558 піксел

Księżpol – par. Podwyższenia Krzyża Świętego

ul. Kościelna 50, 23-415 Księżpol,

tel. 0-84/687-74-44; fax: 084/ 687 – 79 – 14; wikariat: 084/ 687 – 71 – 14

Proboszcz: ks. Piotr Gałczyński (1962-1991-2005)

Wikariusz: ks. Henryk Misa (1969 – 1994 – 2007)

Do parafii należą miejscowości: Budzyń, Króle-Markowicze, Księżpol, Kulasze, Marianka, Przymiarki, Rakówka, Zawadka, Zynie (część)

Odpust: niedziela po 13 VI, niedziela po Uroczystości Podwyższenia Krzyża Św.

Liczba mieszkańców: 2800

Historia parafii:

Do r. 1520 Księżpol należał do dóbr królewskich, w tymże roku stał się własnością Spytka z Tarnowa i rodziny Tarnowskich, następnie Marcina Ossolińskiego by w końcu wejść w skład Ordynacji Zamoyskich. Do r. 1875 ten teren, obok łacinników, zamieszkiwali unici, którzy posiadali tu swoją parafię, łacinnicy zaś należeli do parafii tarnogrodzkiej. W latach siedemdziesiątych XIX w. rozpoczęło się prześladowanie unitów (ks. Tereszkiewicz, początkowo więziony, musiał wyjechać w r. 1873 do Galicji). Po kasacie unii parafia została zamieniona na prawosławną, która funkcjonowała do I wojny światowej. Po przekazaniu świątyni Kościołowi katolickiemu zorganizowano tutaj punkt duszpasterski, przy którym od r. 1917 rezydował kapłan.

Pierwsza erekcja parafii miała miejsce 19 marca 1919 r., jednak w wyniku sporów związanych z odbudową świątyni parafia nie funkcjonowała. 27 I 1922 r. parafię erygował powtórnie bp Marian Fulman. Powstała z miejscowości poprzednio należących do parafii: Tarnogród, Łukowa i Puszcza Solska. Przy parcelacji gruntów cerkwi prawosławnej (poprzednio własność unitów) przydzielono parafii 14,60 ha ziemi (zabrano ją na PFZ w r. 1968). Za plebanię przez długie lata służył budynek wzniesiony jeszcze w r. 1875. Nowa plebania z lat: 1984-86.

Na terenie parafii rozwijał się kult Matki Bożej, o czym świadczy organizowanie pielgrzymek do Krasnobrodu i Leżajska. Ciężkim okresem w dziejach parafii była II wojna światowa. W r. 1941 zabrano kościół na cerkiew, rozpoczęta się pacyfikacja (1943), wysiedlanie ludności, wywożenie do obozów i na roboty do Niemiec. Powrót i odbudowa życia społecznego, a zarazem parafii nastąpiły w r. 1945. Na terenie parafii mieszka około 60 osób prawosławnych, należących do cerkwi w Tarnogrodzie.

Pierwsza unicka świątynia drewniana została rozebrana w r. 1858. Na tym miejscu stoi stary krzyż kamienny (unicki). Kościół obecnie istniejący, pw. Podwyższenia Krzyża Św., został wybudowany w latach 1856-1858 z fundacji Konstantego Zamoyskiego. 14 IX 1858 r. był konsekrowany przez bp. Jana Tereszkiewicza. W r. 1875 zamieniono go na cerkiew prawosławną, w r. 1917 oddany katolikom, w r. 1915 uszkodzony przez pociski. W r. 1924 nastąpiła przebudowa dachu i wieży. W latach: 1938-1939 przeprowadzono malowanie wnętrza (Czesław Kiełbiński), renowacja dachu 1953, 1967, 1970, malowanie w r. 1970, a takze w 1999 kapitalny remont połaci dachowej i wymiana blachy na miedzianą w latach 2003 – 2004 (staraniem ks. Stanisława Kupczaka). W roku 2006 wymieniono instalacje elektryczną i tablice rozdzielcza w zakrystii.

Kościół murowany z cegły, trzynawowy, przy prezbiterium zakrystia, nad nawą mała wieżyczka. W drewnianym ołtarzu głównym z r. 1952 jest figura Pana Jezusa na krzyżu i obraz św. Antoniego Padewskiego (mal. Łucja Bałzukiewicz z Lublina, 1952). Są tu 2 ołtarze boczne – MB Niepokalanie Poczętej i Serca Pana Jezusa oraz stara, pounicka barokowa chrzcielnica, drewniana, a na chórze muzycznym znajdują się stare, pounickie organy (w r. 1879 sprzedano do Puszczy Solskiej, w r. 1927 odkupione), remontowane w r. 1965. Zabytkowe stacje Drogi Krzyżowej pochodzą z XVIII w. Krucyfiks barokowy. Monstrancja rokokowa ok. poł. w. XVIII. Cztery świeczniki cynowe, barokowe.

Obok kościoła znajduje się murowana dzwonnica z 1858 r., 3 dzwony (z r. 1938, r. 1947 i r. 1981).

B. Inne obiekty sakralne istniejące na terenie parafii:

1. Kościół filialny, pw. MB Częstochowskiej, w Rakówce, drewniany z r. 1982, poświęcony, 1 VIII 1982 r. W latach: 1999 – 2000 wymieniono podłogę w całym kościele, przeprowadzono remont prezbiterium, wyposażono w nowe meble. W roku 2006 zatwierdzono projekt budowy nowego kościoła. Autorką projektu jest mgr inż. Maria Gmyz. Uzyskano wszelkie pozwolenia dnia 30. 10. 2006 r. Rozpoczęcie budowy (fundamenty) 03. 11. 2006 r. w Wigilę wspomnienia Św. Karola Boromeusza (04.11) – Patrona Papieża Jana Pawła II. Prace przy wylaniu ław fundamentowych trwały do 24. 11. 2006r. W Uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata J. E. Ks. Bp. Wacław Depo poświecił plac i fundamenty pod nowy kościół.

O d p u s t: MB Częstochowskiej (26 VIII).

2. Kapliczka przydrożna w Rakówce z r. 1923 oraz krzyże przydrożne w Księżpolu i Rakówce

C. Cmentarze:

1. Cmentarz rzymskokatolicki, dawniej greckokatolicki i prawosławny w Księżpolu, czynny, założony na pocz. w. XIX, w kształcie wydłużonego wieloboku o pow. 1 ha, ogrodzony metalowymi przęsłami przy metalowych słupach

2. Cmentarz prawosławny w Księżpolu, czynny, założony ok. r. 1875, w kształcie wydłużonego prostokąta o pow. 1 ha

O d p u s t y:

św. Antoniego (niedziela po 13 VI),

Podwyższenia Krzyża Św. (niedziela po 14 IX).

Msze św. w niedziele i święta, godz.: 7.30, 9.30 (Rakówka), 11.30

Księgi metrykalne:

chrztów od r. 1812

małżeństw od r. 1819

zmarłych od r. 1860

Kronika parafialna od r. 1952

Lista proboszczów: ks. Adam Dubiszewski (1922 – 1924), ks. Józef Rolecki (1924 – 1930), ks. Stanisław Górecki (1930 – 1931), ks. Grzegorz Polichowski (1931 – 1941), ks. Antoni Anyżkiewicz (1945 – 1952), ks. Józef Podkul (1952 – 1985), ks. Jan Flak (1985 – 1998), ks. Stanisław Kupczak (1998 – 2005), ks. Piotr Gałczyński (2005 -

Lista wikariuszy: ks. Tomasz Demczuk (2002-2004), ks. Jarosław Kedra (2004 -

Powołania z terenu parafii: ks. Franciszek Kościelski, O. Wiesław Pyzio (OFMConv), s. Bożena Pikuta (Zgr. Sióstr Jezusa Miłosiernego)

Księża pochowani na miejscowym cmentarzu: ks. Karol Łuszczak, ks. Józef Podkul, ks. Stanisław Kiryłowicz Chruściewicz (grekokatolik), ks. Jan Teraszkiewicz (grekokatolik), ks. Stanisław Teraszkiewicz (grekokatolik), ks. Stanisław Teraszkiewicz II (grekokatolik)

Stowarzyszenia, organizacje i ruchy religijne: Ruch Światło-Życie, Koła Żywego Różańca, ministranci, parafialny zespół charytatywny, III Zakon św. Franciszka

Szkoły istniejące na terenie parafii: Gimnazjum Publiczne w Księżpolu, Szkoła Podstawowa w Księżpolu, Szkoła Podstawowa w Rakówce