Маластів с

Село належало до Горлицького деканату Перемиської єпархії.

За поділом 1999 р. – гміна Сенкова, повіт Горлице, Малопольське воєводство.

Małastów

Warto zobaczyć:

-> Cmentarz nr 58 na Magurze Małastowskiej

-> Cmentarz nr 59 na Przysłupiu

-> Cmentarz nr 60 na Przełęczy Małastowskiej

-> Cmentarz nr 65

-> Cmentarz nr 66

-> Cerkiew greckokatolicka p.w. śś Kosmy i Damiana

-> Cmentarz Parafialny – stary

-> Cmentarz Parafialny – nowy

-> Kapliczki i krzyże w Małastowie

-> Kapliczka i krzyże na Magurze Małastowskiej

Małastów, niewielka wieś (ok. 400 mieszkańców) położona jest u stóp Magury Małastowskiej w dolinie Małastówki. Lokowana na prawie niemieckim w 1440 roku w dobrach Giebułtowskich.Póżniej stanowiła własność królewską i należała do powiatu bieckiego, a w 1776 r. stała się własnością Wilhelma Siemińskiego. Pod koniec XIX w. Małastów zamieszkiwało 430 mieszkańców,a wieś była siedzibą parafii greckokatolickiej obejmującej również Ropicę Górną (d. Ruską), Pętną i Dragaszów.

Przed II wojną światową liczył 70 gospodarstw i około 500 mieszkańców.

W czerwcu 1947 r. w ramach ,,Akcji Wisła” wysiedlono stąd 300 osób. We wsi wznosi się dawna cerkiew greckokatolicka pw śś. Kosmy i Damiana (obecnie kościół rzym.-kat. p.w. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej) zbudowana została z cegły i kamienia w 1805 roku w stylu barokowo-klasycystycznym. Jest jednonawowa, kryta blachą, posiada drewnianą wieżę. Wewnątrz fragmenty ikonostasu oraz trzy ołtarze barokowo – klasycystyczne.

Małastow to jedno z atrakcyjniejszych miejsc w zachodniej części Beskidu Niskiego. Warunki do uprawiania sportów zimowych utrzymują się nawet do początków kwietnia. Dwa wyciągi zlokalizowane na północno-zachodniej stronie stoku, dzięki czemu jej stoki są dużą atrakcją dla zimowych turystów.Poszerzona trasa zaspokoi pragnienia nawet bardzo ambitnych. Stok Magury Małastowskiej jest jednym z najdłuższych stoków narciarskich w południowo-wschodniej Polsce. Wyciąg Magura jest wyciągiem orczykowym o dwóch nitkach, przepustowość jednej nitki 550 osób/godz. Nartostrada ma długość 3050 m, sama trasa narciarska 1400 m, różnica wzniesień wynosi 260 m. Sztuczne dośnieżanie znakomicie poprawia warunki na stoku a sztuczne oświetlenie wydłuża godziny otwarcia. Bufet, serwis, wypożyczalnia sprzętu, szkoła narciarska “Magura” uzupełniają atrakcyjność tego miejsca.

Dla początkujących lepszym miejscem do nauki są trzy nowe wyciągi przy wjeździe do Małastowa od strony Gorlic, po prawej stronie.(Gucio, Toranaga, Toranaga II) To 2 pojedyncze talerzyki, o przepustowości 400 i 360 osób/godz. długość tras: 500 m i 550 m, jedna trasa jest sztucznie oświetlona. Również w Małastowie znajduje się mały wyciąg do nauki jazdy o długości 150 m oraz bufety, serwis, wypożyczalnia i szkoła narciarska.

Powyżej Małastowa na zboczach Magury znajduje się schronisko PTTK. Można tam dojść krótszą i przyjemniejszą niż szosa, starą drogą odchodzącą w boczną dolinkę przy odgałęzieniu szosy do Pętnej i przystanku Małastów – skrzyżowanie. Jest to tzw. Droga Węgierska, gdyż przed wybudowaniem szosy tędy właśnie jeżdżono w stronę granicy – Konieczna. W najwyższym punkcie drogi czyli na Przełęczy Małastowskiej stała karczma o nazwie ,,Magura” (wówczas ,,Magóra”). W głębi dolinki znajduje się pole biwakowe i dolny koniec wyciągu narciarskiego.

Małastów – więźniowie którzy przebywali w obozie w Thalerhofie (Austria) w latach 1914 – 1915:

Dziuban Piotr

Rotko Michał

Adam Andrzej

Bajus Szymon

Rotko Andrzej

Bajus Teodor

Wysowski Ilia

Szkyrpan Paweł

Żełem Piotr

Kardasz Antoni-Jan

Kikiła Aleksij

Hriwna Teodor – zmarł 03.02.1915 r.

Szkyrpan Onufry

Джерело:

Małastów

Region: Pasmo Magurskie

Małastów (Małastiw, Mawastiw), niewielka wieś położona urokliwie u podnóża Magury Małastowskiej (813 m), 12 kilometrów od Gorlic, w kierunku polsko-słowackiego przejścia Konieczna-Becherov.

Pochodzenie nazwy wsi nie jest jasne. Jedni wywodzą ją od jakiegoś mitycznego Małasta, inni z języka ukraińskiego gdzie «mało stij» znaczy idź dalej.

Wieś lokowana w 1440 roku na prawie magdeburskim, a w 1557 na wołoskim. Obecnie 40 domów, przed wojną 109.

W 1785 roku w Małastowie mieszkało 310 grekokatolików i 13 Żydów. W 1885- 399 grekokatolików, a w 1936- 478. Parafia w Małastowie obejmowała też Pętną, Ropicę Ruską (obecnie Górna) i Dragaszów. W połowie lat 30-tych mieszkało tam w sumie 1946 grekokatolików, 61 rzymskich katolików i 32 Żydów. Według spisu z 1787 roku w Małastowie mieszkały następujące rodziny: Adamyk, Babiak, Biegoń, Banyćkyj, Bajus, Byskup, Choma, Ciciło, Dzyban, Gebus, Hryczka, Hrywna, Kirtak, Kłapacz, Kowal, Kyrpan, Maciejowski, Rewak, Rusynko, Szopa, Szutowycz, Tanycz, Tyraj, Żełem

W Małastowie jeszcze przed I wojną światową znaczące były (jak na tą część Łemkowszczyzny) wpływy ukraińskie. Wieś nie poparła powołanej w 1918 roku tzw. Republiki Gładyszowskiej, której sympatycy chcieli włączyć Łemkowszczyznę do Rosji. W okresie międzywojennym ukraińska świadomość narodowa umocniła się. W sprawozdaniu Towarzystwa «Proświta» za 1932 rok Małastów, obok Pętnej, Ropicy Ruskiej i Gładyszowa został zaliczony do wsi o największych wpływach ukraiński w powiecie gorlickim. Wieś opowiedziała się też przeciwko wprowadzeniu w latach 30-tych do szkół na Łemkowszczyźnie nauczania łemkowskiego zamiast literackiego ukraińskiego. Znaczny wpływ na to mieli księża, którzy szerzyli we wsi idee narodowe. Na przykład ks. Julian Płeszkewycz, proboszcz Małastowa, przez władze uważany był za lidera ruchu ukraińskiego w powiecie gorlickim. W 1929 roku założył w organizację «Budowa Ukrainy», która opiekowała się Łemkami uczącymi się w ukraińskich szkołach średnich.

Po wojnie w okolicach Małastowa operowały oddziały UPA z sotni «Brodycza», które przeszły na ten teren z Bieszczad latem 1946 roku. W okolicach wsi upowcy zbudowali kilkanaście schowków z jedzeniem i amunicją.

Mieszkańców wsi (około 300 osób) wysiedlono od 11 do 15 czerwca 1947 roku w ramach «Akcji Wisła». Małastowian nie ominął obóz w Jaworznie. Pochodzący z tej wsi 15-letni Michał Ciciło był najmłodszym więźniem obozu.

Powroty zaczęły się na przełomie lat 50/60. Udało się wrócić kilkunastu rodzinom, które musiały odkupić swoje gospodarstwa od osadników. W 1978 roku w Pętnej i Małastowie mieszkało 25 rodzin greckokatolickich, w Ropicy 14. Te trzy wsie utworzyły parafię greckokatolicką. Nabożeństwa w cerkwi w Pętnej są odprawiane od 1968 roku. Obecnie stosunki pomiędzy obu wyznaniami są dobre. Jednak jeszcze w latach siedemdziesiątych ówczesny rzymskokatolicki ksiądz z Małastowa nie zezwalał np. na chrzest dzieci w cerkwi w Pętnej. Dlatego chrzczono je w Małastowie w domach rodziców.

We wsi stoi, utrzymana w stylu naśladującym klasycystyczne kościoły rzymskokatolickie, murowana cerkiew z 1805 roku.

Ikononstas został zniszczony po wysiedleniu. Zachowały się jednak jego boczne fragmenty, m.in. ikona Pantokratora. Na suficie XIX-wieczna polichromia Zmartwychwstanie, na ścianach polichromie świętych, m.in. św. Olgi i Włodzimierza Chrzciciela Rusi. Na tyłach cerkwi 4 krzyże nagrobne księży greckokatolickich. Dwie przepiękne rzeźby: Matki Bożej i jedyna w okolicy rzeźba św. Józefa z Dzieciątkiem.

Na starym cmentarzu łemkowskim warto obejrzeć płaskorzeźbę Matki Bożej Bolesnej z mieczem w sercu. Można do niego dojść idąc od strony Gorlic (50 metrów za cerkwią trzeba skręcić w prawo i przejść ok. 200 metrów). We wsi zachowało się też kilka przydrożnych figur i krzyży. Najciekawsza jest stojąca na początku wsi (od strony Gorlic) rzeźba Matki Bożej z dzieciątkiem.

W Małastowie znajdują się dwa cmentarze wojenne projektu Hansa Mayra. Cmentarz wojenny nr 65 i cmentarz nr 66

Przez wieś przepływa 9 kilometrowy potok Małastówka, który swój początek bierze w Banicy. Jeszcze w latach siedemdziesiątych słynął z pstrągów, które teraz należą do rzadkości. Za to małastowskie lasy są nadal pełne grzybów a w szczególności rydzy.

Ostatnie lata przyniosły w Małastowie sporo zmian. Wyremontowano drogę Gorlice-Konieczna, uruchomiono dwa małe wyciągi narciarskie a coraz większą popularnością cieszy się stacja narciarska na zboczach Magury Małastowskiej. We wsi funkcjonuje mały pensjonat z 3 i 4 osobowymi pokojami oraz apartamentem. Jest też sklep i miniaturowa knajpa w stylu «geesowskim».

Джерело: [2005 р.]

Małastów – Wieś położona w dolinie Małastówki, lokowana na prawie niemieckim w 1440 roku. Dawna cerkiew grekokatlolicka pw. śś. Kosmy i Damiana zbudowana została z cegły i kamienia w 1805 roku. Jest jednonawowa, kryta blachą, posiada drewnianą wieżę. Wewnątrz fragmenty ikonostasu oraz trzy ołtarze barokowo – klasycystyczne. Obecnie kościół rzymskokatolicki.

Джерело:

Mavastiv [Ru] Malastow [Polish]

Gorlice District, present day SE Poland

Lemko Surnames cited by Krasovs'kyj from 1787 Austrian Cadastral Records

Adamik / Adamyk (2 families)

Babiak

Banicki / Banyts'kyj (3 families)

Bajus / Baius (2 families)

Biegon / Behon

Biskup / Biskop / Byskup (2 families)

Gebus / Gebusz / Gebus (2 families)

Grywna / Grzywna / Gryvna (2 families)

Chryczka / Hrychka

Dzyban

Zelem / Zelim / Zhlem (2 families)

Kirpan / Kyrpan (2 families)

Kirtak (3 families)

Klapacz / Klapach

Kowal / Koval

Maciejowski / Matsejovs'kyj

Rewak / Rywak / Revak (2 families)

Rusynko (2 families)

Tanicz / Tanych (2 families)

Tyray / Tyroy / Tyraj

Choma / Homa / Khoma

Cicilo / Tsitsylo (2 families)

Szopa / Shopa (2 families)

Szutowicz / Shutovych

Parish Data: [from Blazejowskyj and Iwanusiw]

Church was «Saint Kosmas and Damian» [1806] [still standing]

The masonry church was renovated in 1908. Banjas and an iconostas were added in 1864. An older church was still standing in 1936. In 1849 the people suffered a famine and in 1873 there was a cholera epidemic that took a great toll.

In 1785 the village lands comprised 8.05 sq km. There were 310 Greek Catholics 0 Roman Catholics and 13 Jews

1840 – 477 Greek Catholics

1859 – 435 Greek Catholics

1879 – 375 Greek Catholics

1899 – 466 Greek Catholics

1926 – 400 Greek Catholics

1936 – 470 Greek Catholics

In 1936 there were 61 Roman Catholics and 32 Jews

The village was incorporated in to the Lemko Apostolic Administration in 1934

Filial church located in PANTNA 2 km away and ROPYCJA RUS'KA 3 km away

The village of DRAHASHIV 4 km away was served by the priest

Джерело: