Початкова сторінка

Прадідівська слава

Українські пам’ятки

Ні просьби, ні грозьби, ні тортури, ані смерть
не приневолять тебе виявити тайни

Богдан Хмельницький

?

2005 р. Довідка

Gładyszów

Cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem św. Wniebowstąpienia Pańskiego

Cerkiew w Gładyszowie swoją bryłą odbiega od wyobrażenia typowej cerkwi łemkowskiej, gdyż jest zbudowana na planie krzyża greckiego, według wzoru zaczerpniętego z terenu dzisiejszej Ukrainy, taki styl zwany jest często «ukraińskim stylem narodowym».

Po środku konstrukcji, duża kopuła a odchodzące od niej cztery ramiona pokryte są blaszanymi dachami o konstrukcji kalenicowej.

Poniżej okapów ściany nie są oszalowane, widoczne są grube belki z których budowana jest cerkiew.

Wnętrze bardzo obszerne lecz nie wiele zmieniło się od czasu wybudowania. Nadal nie ma ikonostasu – dopiero obecnie trwają prace nad ikonostasem w który zostanie wyposażona cerkiew w Gładyszowie. Cerkiew przyozdabiają głównie liczne haftowane chusty.

Dziś ta piękna cerkiew zlokalizowana jest około 500 metrów od głównego skrzyżowania w Gładyszowie, ukryta w kępie drzew do której prowadzi przepiękna aleja.

Przed cerkwią wolno stojąca, drewniana dzwonnica.

Pomysłodawcą zbudowania cerkwi przez huculskich cieśli był ksiądz Andrzej Złupko, pochodzący z Drohobycza a od 1928 roku proboszcz parafii greckokatolickiej w Gładyszowie. Poprzednia cerkiew zniszczona została podczas działań wojennych w 1914 roku kiedy to w Gładyszowie od jesieni 1914 roku do wiosny 1915 roku utrzymywał się front. Poprzednia cerkiew stała na terenie istniejącego dziś cmentarza. Do dziś miejsce po niej upamiętniają dwa drewniane krzyże. Kolejni proboszczowie nie podjęli się jednak ogromnego trudu wybudowania nowej świątyni więc przez ponad 20 lat korzystano z małej, drewnianej kaplicy w centrum wsi (obecnie świątynia prawosławna). Dopiero ks. Złupko, przy wsparciu mieszkańców zdecydował się rozpocząć budowę cerkwi, jednak nie podjął się budowy cerkwi na starym miejscu lecz wyznaczono nowe miejsce vis a vis plebanii i kaplicy. Cerkiew zbudowano bardzo szybko (oddano ją do użytku w listopadzie 1938 roku) lecz wybuch II wojny światowej, szybkie pojawienie się żołnierzy niemieckich w Gładyszowie a następnie wysiedlenia Łemków nie pozwoliły na rozmalowanie i wyposażenie świątyni. Z czasem w cerkwi pojawił się ołtarz główny oraz dwa ołtarze boczne jednak nigdy w cerkwi nie wykonano ikonostasu

Od 1951 roku cerkiew była używana jako kościół rzymskokatolicki i dopiero powroty Łemków po 1956 roku przyczyniły się do ponownego choć bardzo sporadycznego wykorzystywania cerkwi dla wiernych obrządku greckokatolickiego. Przez pierwsze 10 lat, ksiądz unicki przyjeżdżał do Gładyszowa aż z Nowego Dworu Gdańskiego.

Dziś cerkiew jest współużytkowana przez grekokatolików i rzymskich katolików, którzy mają swoją plebanię po przeciwnej stronie drogi.

Джерело: